थारु राष्ट्रिय दैनिक
भाषा, संस्कृति ओ समाचारमूलक पत्रिका
[ थारु सम्बत १३ बैशाख २६४८, बिफे ]
[ वि.सं १३ बैशाख २०८१, बिहीबार ]
[ 25 Apr 2024, Thursday ]
‘ बट्कोही/खिस्सा ’

अर्सीक घाना

पहुरा | १९ आश्विन २०७७, सोमबार
अर्सीक घाना

मधु ओ सन्तुक जोरी डेखके मनै आजकाल्ह लल्चठैं । डाई–बाबा, एक छावा, एक छाई ओ अपने थर्वा ओ मेहरवा, जम्मा ६ जनहनके परिवार । एक जनहनके कानुमे छावा ओ एक जनहनके कानुमे छाई, खेलौनाहस् लोभलग्टिक लर्का । उ डगरा नेगेबेर मनै, ‘ऐया डाई, अतरा सुग्घुर लर्का री’ कहीडर्ठैं ।

उ समय जब मधु कक्षा नौ ओ सन्तु कक्षा दश मे पर्हैं, दुुनुजे हट्टाकट्टा ओ हुरगुरार । भर्खर जवानी ओइनमे अपन प्रभाव डेखारहल समय । लाल ढेबर, पुट्ठा पुगल करीया भुत्ला, कजरार आँखी । सन्तुक फे मिलल जिउडाल, सफा चिटिक्क परल कपडा, मुस्कुरैटी बिल्गैना मुहार, उज्जर गाल, गालेम भगवानके टीका, सुग्घुर जुल्फी । पर्हना ओे खेल्ना कुड्नामे दुनु आगे । समयके हेराफेरीसे ओईँ अटरा लग्गे हुजिठैं कि छुटैना कर्रा । ‘छुटल घोर बुसेहला ठार्ह’ कना थारु भाषक कहकुटे बा । समय मिल्टिकी अक्केठे, सँगे गफगाफ शुरु । ओइनके गँहिर दोस्ती, गझिन भेटघाट प्यारमे झँगाइटा कहके ओइन फे पता नाइरहठ । ओईं अभिन निर्मल, कञ्चनहस् सँघरियक सम्बन्ध किल जोर्ले रहठैं । मने मधु ओ सन्तुक सँघरीया मौका पैती किल कह डर्ठैं, “अरे मधु दालमे कुछ काला तो नाइबा ? अरे सन्तु दालमे कुछ काला तो नाइबा ?”

दुनुजे जवाफ देहठैं, “ओइसिन कुछ नाइहो यार, सिर्फ मजा दोस्तीकिल हो ।” रोजडिन नियमित भेटघाट, गफगाफ से मनै शंका करे लग्ठैं । स्कूलमे किल नाहीं, गाउँम फे चर्चा हुइ लागठ । ओइनके भेटघाट, बोलचालसे ओइनके अमजोलिक टमाम लवण्डा लवण्डी फे दुई डहँगी बनजिठैं । कुछ लवण्डा लवण्डी ओइनके जोडी बने कहनाओर वकालट कर्ठैं कलेसे कुछ लवण्डा लवण्डी बिर्हे मुठैं ओ मनमने ओइनके जोरी नाबने कहना चाहना रख्ठैं । टमाम जाने मुहेपर खेलवाड करे लग्ठैं, ‘अरे वाह, क्या जोडी बा यार !’ मनैनके खेलवारसे ओइने लजाइहस् कर्ठैं ओ कहठैं, ‘ओइसिन नाइहो यार !’ मने दिनमे एकचो बिनाबोल्ले, बटवैले, भेट कर्ले, कल नाइपर्ठिन् । दिनमे एकचो डेखेक लग, बोलेक लग, बटवाइक लग जब जिउ टरपेहस् लागे लग्ठिन्, टब ओइँ समझ्ठंै कि शायद यिहने कहठैं, मैया प्रेम । सन्तु मनमने सोचठ, अब मधुहे यी बात कहही परी । भेटहुइल समय उ मधुहे हिम्मत करके कहे खोजठ, मने नाइसेकठ । ओहर मधु फे यिहे सोचठ, मने भेटहुइल समय नाइकहेसेकठ । यी क्रम चलाकर्ठिन् । उ प्यार एकदिन ओइनहे भग्ना ओ सँगे बैठना मजबूर करदेहठ । ओइने भग्ठैं, भोज कर्ना बाचाबन्धन कर्ठैं ।

टब भलमन्सा मधुहे कहठ, ‘बाबु, टोर बाबा ठिके तो कहटैं, पर्हके भोज कर्बे टो नाइबनी ?’ मधु, कहठ, ‘मै नाई, उहाँ जैम तो मिहिन कनि कहाँ करैठै, मै जैबे नाइकरम ।’

परोसी गाउँ, भागलके दोसर बिहाने लैहरीक मनै पुगजिठैं लेहे । बभनक छाई ओ थारुक छावा हुइलओरसे फे उमेरके बात खूब चलठ । मने गाउँक सीधा, साधा मनैनके आगे कानुनके रखवाला रही कौन ? ओइने लवण्डीहे लैजाई नाइडेहठैं । अपने जातमे डाई–बाबा, घरपरिवारके मन नाइपरल समय तो कटरा कचकच, झगडा हुइठ, उ त फरक जात हुगिल । उ समय लवण्डी–लवण्डा चूपचाप रहठैं, नातपात ओ गवँलियाबिचमे मारामार, एक ओरसे र्हेर्लेसे भारी नाटक हुइठ उहाँ । लवण्डा–लवण्डीके उ झगडा थारु ओ पहारीनके झगडामे बडले लागठ । दोसर दिन भलमन्सक अँगनामे जुटेहला हुइठ, लवण्डी लवण्डा ओरका मनै जुट्ठै, कचेहरी शुरु हुइठ । भलमन्सा बुधै सकहुन शान्त हुई कहठ ओ लवण्डी ओरका मनैन कहठ, टुुहुन कहना का बा ? लवण्डीक डाई, डाडु ओ आउर नातपात सब कहठैं कि हमरे अपन छाईहे, बहिनियाहे लैजाब । मधुहे पुछठ, टैं का कर्बे, रहबे कि जैबे ? मधु कहठ मै टो नाइजिम । मधुक डाडु, डाई, नातपात कहे लग्ठैं कि ‘कहाँ बभनक छाई ओ थारुक छावा ! हमरे टो कोई हालतमे नाइराखब यिहाँ, कहाँ दारु–जाँर खैना, सुअर–मूस खैना जात, कहाँ सरसिकार, माछमछरी, दारु–जाँर नाइखैना जात, सँगे रहेडेना टो बाते नाइहो ।’ अटरा कहती ओइने मधुकओर बर्हठैं । गाउँक मनै ‘लवण्डीहे हाथ नाइलगाई मिली कहके रोक्ठैं ।’ फेनो धक्कामुक्का हुइना अवस्था आइठ, तबही बुधै जोरसे ठौकठ ओ कहठ “बन्द करो नाटक ! टुहुन कौन सा चलन मजा बा कि टुहरे थारुनहे छोट कहटो ! भर्खरके भोजही टरणीक थरुवा मुलेसे जिन्दगीभर राँर रहना, महिनावारी हुइती कि जन्नीन घरबाहेर झोंपरीम रख्ना, टुहुन उहे चलन ठिक बा ? डिस्टीलरीसे उत्पादन करल ट्रकके ट्रक बन्दी बोटलके दारु के पिअता ? थारु ? टुहरे छलफलमे आइल बाटो कि झगरा करे आइल बाटो ? यिहे ताल हो कलेसे अब लवण्डी जाई नाइपाई, हाँ सरसल्लाहके बात हो कलेसे ठिक बा ।”

‘नाई नाई भलमन्सा जी, ओइसिन बात नाइहो, मै सकहुनके तरफसे माफी मागटु’ पण्डित्वा कहठ । तब भलमन्सा बुधै मधुक बाबा पण्डित्वाहे कहठ, हाँ अइसिक कही, ठोरीक मजासे बतवाई, अपने कही बल्कि अपनेक बिचार का हो ? पण्डित्वा कहठ, “टुहुन थारु भाषम एकठो कहकुट बा– ‘एक बेटीक नौ दमाद, दारु पिये बरा सवाद’ कहना, मै अपन छाईहे यिहाँसे लैजाके अन्ते कराई नाइचाहठुँ, मने यी मोर छाई हो, लर्का हो, येकर दुःख कहना मोर दुःख हो, टबमार मै अब्ब यिहीहे लैजाई चाहटुँ, भर्खर ९ कक्षामे पर्हता, अभिन यिहीहे पर्हाइक परी, पर्हाके येइनके मायाप्रेम पर्ल रही टो पाछे भोज करडेब ।” बुधै कहठ, ‘हाँ अइसिक बतवाई ना, यी हो, अक्किलबुद्धिक बात ।’ टब भलमन्सा मधुहे कहठ, ‘बाबु, टोर बाबा ठिके तो कहटैं, पर्हके भोज कर्बे टो नाइबनी ?’ मधु, कहठ, ‘मै नाई, उहाँ जैम तो मिहिन कनि कहाँ करैठै, मै जैबे नाइकरम ।’

मधुहे लैजाइबेर टमाम मनै भलमन्साहे सुना सुना कहठैंं “भलमन्सा गल्ती करल, यी भलमन्सक गल्ती हो ।” मधुहे लैजाके सेक्ठैं तब कचेहरीमे रुकल टमाम किसनवा ओ टर्ना, टर्नीहुक्रे कहठैं ‘भलमन्सा जी, यी का निर्णय हो ?

गाउँक टमाम मनै मनमने कहठैं, ‘भलमन्सा बौरागिल, नाइजाई कहेक छोरके, जाई कहटा, सबकोई टो अपन गाउँओरसे बोल्ठैं, मने यी आनेकओरसे बोलटा ।’ भलमन्सा मनेमने सोचठ, आत्मा कहठिस –“हेरो टो हमार समाज, कैसिन गलत कामहे बढावा डेहटी बा, डेहटी बा, भर्खर कक्षा नौ, दश मे पर्हना लर्कनहे डेखडेखटी भोज करैनामे टुलल बा, भोज कर्ना, करवैनामे हारिक हुस्सा करटा, जेकर निर्णय कर्ना क्षमता नाइहो, जे अभिन परनिर्भर बा, घर, समाज ओ देशके लग सिर्फ बोझ बा, ओइनके आज भोज कराडी हुँ ! ‘कानुन भोजविवाह बीस बर्ष पाछे’ कहके पर्हलिखके किल, उमेर पुगके किल भोज करो कहटा, समाज अपन मनका गलत दिशाओर बर्हटी बा, बर्हटी बा, का कानुन पालना कर्ना, दक्ष जनशक्ति उत्पादन कर्ना ओ समाज ओ देशहे आगे बर्हैनामे हमार कौनो भूमिका नाइहो ? बा, बुधै बा, समाज चाहे जा कहे, टैं सही निर्णय डे, सही निर्णयमे किल लवण्डा लवण्डी, ओकर घरपरिवार, समाज ओ देशके हित बा ।” टब बुधै कहठ “लर्को टुहुन डाई–बाबा ठिके कहटैं, अभिन टुहुन भोज कर्ना उमेर नाइहो, यी उमेर कलक पर्हना उमेर हो, कानुन फे भोजबिबाह बीस बरष पुगी टब किल करो कहठ, अब्बे भोज कर्ना कलक त डाई–बाबनके बोझ बन्ना हो, पहिले पर्हलेऊ, टब भोज करो, टुहुन, टुहुन डाई–बाबा ओ सकहुनके भलाई येमही बा ।” पण्डितके ओर हेर्टी बुधै कहठ, ‘कैसिन पण्डित जी, निर्णय ठिक बा ?’ पण्डित कहठ ‘ठिक बा, भलमन्सा हजुर ।’ ‘अनि लर्का पर्हलिख सेकहीं टो, अन्ते टो नाइकरैबी ?’ ‘मिहिसे गल्ती नाइहुई हजुर’ पण्डित्वा कहठ ।

भलमन्सक भले ठिक कहे, मने मैया कलक मैया हो । मधुहे पण्डित्वक परिवार, नातपातहुक्रे चोल छाई, चोल डाई, टोर बाबा ठिके टो कहटैं, टोर भोज पाछे यिहैं करडेब कहठैं । उ जैना मन नाइकरठ, लवण्डीओरका मनै टानके लैजाई लग्ठैं, मधु मुह फोरके, डोराँरा फार फार रोइलागठ । मधु मै नाइजिम, नाइजिम कहटी सन्तुहे पकरठ, झपोटठ, मने बुधैक निसाफके आगे केकरो कुछ नाइचलठ । उ समय अइसिन लागठ कि लरकोरियक कोनुमसे कोई लर्काहे छिने लागल । मधुक रुवाईसे बहुत मनैनके आँखीमे आँश टिल्मिलाई लग्ठिन् ओ कहठैं ‘येहरी अइसिनके रोइटा लवण्डी, टबु फे नाई मानठोइँ, लैजाई करटैं ।’ बभननके परिवार लैजाइ पाके खुशी रहठ, मने भलमन्सक कारण गाउँक मनै दुःखी होजिठैं । मधुहे लैजाइबेर टमाम मनै भलमन्साहे सुना सुना कहठैंं “भलमन्सा गल्ती करल, यी भलमन्सक गल्ती हो ।” मधुहे लैजाके सेक्ठैं तब कचेहरीमे रुकल टमाम किसनवा ओ टर्ना, टर्नीहुक्रे कहठैं ‘भलमन्सा जी, यी का निर्णय हो ? लवण्डा–लवण्डीन रुवाके टुहिन बरा मजा निसाफ करेहस् लागल, सकहुन रुवाके ढरडेलो, गाउँक ओरसे बोलेक छोरके, आनेक ओरसे बोल्लो ।’ ओइनके बात सुनके भलमन्सा गरु ओ करु शब्दमे कहठ ‘जौन हुइल बा, एकदम ठिक हुइल बा, अब्बे रोइना कलेक पाछे हँसना हो, अब्बे हँस्ना कलेक पाछेक रोइना हो, पाछे दुःख हुइना हो, लर्का पर्हलिखके भोज करहीं टो फाइदा किहिन हुई ? मिहि ? पर्हटी पर्हटी भोज कराडेबो टो के फँसी ? मै फँसम् ? का हमार संस्कृति कलेक छोटेम भोज कर्ना हो ? अगर नाइहो टो काकरे टुहरे मिहिन गलाइटो ? बेटा सन्तु ! तैं फे कहट हुइबे कि काका मोर ओरसे नाइबोलल, मने मैं टोरे ओरसे बोल्ले बाटुँ, टोर भलाइक लाग बोल्ले बाटु, मधु पर्हलिख जाई टो टोरे मजा रही, टोर घरपरिवारहे मजा रही, उच्च शिक्षा पर्हाइक लाग कम खर्च लागठ ? टुहिन ओ मधुहे सँगे पर्हैना टोर घरेक हैसियत बा ? टुहरे सबजे गाउँक बारेम काकरे नि सोच्ठो ? आज टमाम लवण्डा–लवण्डी हमार सकहुनके कारण हाइस्कूल पास कर्नासे पहिले भोज कररहल बाटैं, काकरे नाइरोके सेकठुई हमरे ? हमार समाजके एकठो भारी कमजोरी कलेक अनारीमे भोज कर्ना हो कहके टुहरे काकरे नाइबुझ्ठो ? महिनावारी हुइनासे पहिले लवण्डा–लवण्डीनके भोज करडेहना बभनै आज शिक्षाके कारण आगे बाटैं, उमेर जटरा पुगे पर्हालिखाके किल भोज करटैं, हमरे मजा बात दोसर समुदायसे काकरे नाई सिख्ठी ? सन्तु ओ मधु पर्हलिखके सेकहीं, ओइनके माया–प्रेम परारही, ओइने भोज करे चहहीं ओ मै नाइबोलम् टब कहेउ, मै सकहुनठे कहटुँ । लवण्डा–लवण्डी पर्हलिखके सेकहीं, भोज करे चहहीं ओ घरेक मनै टेंर्हबेंर्ह करहीं टो यी बुधै भलमन्सा पहिले बोली ओ ढालहस छाती करके सकहुनके सामने ठर्हयाई, यी मोर बचन हो, गाँठी बाँढलेऊ ।” बुधैक बातसे किसन्वै नम्मा साँस लेहठैं, ओइन ठोरिक बिश्वास लग्ठिन ओ कहठैं ‘बात टो ठिके हो, चिन्ता कर्ना कौनो बात नाइहो, सन्तु तैं फे मजासे पर्ह है, मजासे ।’

“छोट ओ भारी जातके बात कहाँसे आइता सन्तु ? मै टो कुछ नाइकहले हुँ, मै भेदभाव फे नाइकर्ले हुँ, नाइकर्ठूं, टो मिहिन काकरे सुनाइटो ? टुँह बाहरके मनैनके चिन्ता काकरे कर्ठो ? टुँह मोर घर ठोरो रहबो, मै पो टोंहार घर रहम, टुहुन जातमे भेदभाव, छुवाछुट नाइरहठ, टुुहुन संस्कृति फे खूब मजा बा टो हुगिल जे, हमार भागल समय रिसके झोंकमे हमार डाई, बाबा, नातपात का कहनै, का नाइकहनै ? अब्बे टो मोर घरपरिवार फे सकारात्मक बाटैं, बाबा टो मोर पहिलेसे सकारात्मक रहैं ।

लवण्डीहे घरे अनलेक दिने सन्तुक डाई बाबा, सन्तुहे कहठैं ‘छावा तैं गल्ती करटे, बभनक छाईहे लैके टैं का कर्बे ? हमरे खेती–किसानी मनै, उ कलुवा–पानी नाइडेहे सेकी, पठाडे छावा, पठाडे पुता ! ओइनके ओ हमार चालचलन नाइमिलठ, ओइने अपनहे भारी जात समझ्ठैं, बसर नाइहुई ।’ मने सन्तुक लाग टो मधु नै सबकुछ हुजिठिस्, उ नाई कि नाई कहठ, मधुक बेगर अपने नाइजिये सेक्ना कहठ । जारलेसे फे भलमन्सा बुधैक कहल बातहे उहिन ठोरचे हुइलेसे फे विस्वास लग्ठिस् ओ ठोरिक शान्त हुइठ ।

सन्तु ओ मधु क्याम्पस पर्हेलग्ठैं, समय बिटट जाइठ । मेहनत कर्लेसे क्याम्पस पर्हना फे समय नाइलागठ । क्याम्पस पर्हेबेर सन्तुक डेरा बभनक लर्कनसँग रठिस् । सँगे खैना, पिना, बोल्ना, बटवैना, हरबड्डा ठोक्ना, बहस कर्ना ओ मिलके बैठना, बरा मजा मजा दोस्ती रठिस् । एकचो ओकर सँघरियक डाई डेरामे अइठिस् । सडादिन कोई दाल, कोई भात, कोई टिना पकैना ओ सक्कु भाँडा लग्गे तानके बिच्चे ढर्ना ओ आँजरपाँजर पल्ठी मर्ले खाना खौंकना, खैना लर्का, उ रहलसम् खाना पकाई नाइपैठै ओ नाइखाइटसम् खाइनाई पैठैं । टब सन्तुहे डाई–बाबक कहल याद अइठिस् । उ बुझठ, सँचमुचमे येइने अपनहे भारी समझ्ठैंं । सन्तु मोबाइलमे बतवाइबेर मधुसे कहठ, “टुहुन जात टो बरा भेदभाव कर्ठैंं मधु, थारुन टो बरा छोट मन्ठैं, अपनहे भारी समझ्ना जात टुँह मोरसँग रहे सेक्बो मधु ?” मधुहे यी बात नाइमजा लग्ठिस् ओ कहठ, “छोट ओ भारी जातके बात कहाँसे आइता सन्तु ? मै टो कुछ नाइकहले हुँ, मै भेदभाव फे नाइकर्ले हुँ, नाइकर्ठूं, टो मिहिन काकरे सुनाइटो ? टुँह बाहरके मनैनके चिन्ता काकरे कर्ठो ? टुँह मोर घर ठोरो रहबो, मै पो टोंहार घर रहम, टुहुन जातमे भेदभाव, छुवाछुट नाइरहठ, टुुहुन संस्कृति फे खूब मजा बा टो हुगिल जे, हमार भागल समय रिसके झोंकमे हमार डाई, बाबा, नातपात का कहनै, का नाइकहनै ? अब्बे टो मोर घरपरिवार फे सकारात्मक बाटैं, बाबा टो मोर पहिलेसे सकारात्मक रहैं । अब नातपात फे ढिरेढिरे सकारात्मक हुइट जैहीं । अटरा पर्हल लिखल मनै अइसिन बात काकरे बटवैठो सन्तु ? उ पुछ्ठी ।

उच्च शिक्षा हासिल करसेक्ठैं, टबपर फे मधु ओ सन्तुके माया आउर झँगाजिठिन् । ओइने परिवारके मनैनके टमाम बाधा, विरोध, सम्झाई, बुझाईके बाद फे भोज करे चहठैं । टब बुधै फे दुनुपक्षहे सम्झैना बुझैना काममे लागठ । बुधै परोसी गाउँम रहल मधुक घरफे पुगठ, मधुक बाबकठन सक्कु बात ढरठ । मधुक मैया प्रेमके आघे घर परिवार, नातपात फे नरम होगिल रहठैं । उ मधुक बाबकठन कहठ “पण्डित जी, मोर डेखल टो लर्का अभिन एकडोसरहे छोरेवाला नाइहोईं, बौंराहस् बाझल ओइनके मैयाहे छुटाइसेक्ना मुश्किल बा, मोर विचारमे ओइन छुरैनासे टो ओइनके अपन अपन रिटभाँठ अनुसार भोज करडेना ठिक रही कि !” बभना फे बुधैक बातमे ठोरिक सहमती जनाइठ काकरे कि उ मधुहे बहुट मैया करठ, उहीहे रुवाई नाइचाहठ । पण्डित्वाके सहमती लैके उ गाउँ आइठ ओ सन्तुक डाई बाबा, घर परिवारहे फे सम्झाइठ । दुनुपक्षहे तयारी करवाइठ, धुमधामसे भोज हुइठ, दुलहाओर थारुबिधि ओ बभनक ओर हिन्दूबिधिसे सम्पन्न भोज हुइठ । अपन रिटभाँठ दुनुओरका मनै पुरा कर्ठैं ।

आज उहे मधु ओ सन्तुक जोरीहे डेखके मनै लल्चठैं, जेकर भागलके कारणसे कुछ बरष पहिले दुई गाउँक आपसमे झगडा ओ मारमरौझा हुइल रहे । बुधै ओ मधुक बाबक बुद्धिमानीसे किल उ अर्सीक घाना निखरल रहे । लवण्डा लवण्डीक मैया प्रेम, मधुहे लैजाइबेरिक लफडा सम्झठ टो अभिन फे बुधैक मुरी पिराई लग्ठिस् । शुरुमे गारी पैलेसे फे अब्बे मनै सब खुशी बाटैं बुधैसे, बुधै फे खुशी बा ।

आज मधु ओ सन्तु दुनुजे घर लग्गहींक प्लस टूमे परहाइटैं । मधु, थारुनके चालचलन, भाषा, संस्कृतीसे एकदम खुशी बाटी । बभननके साँकिर ओ ठकठेनहा संस्कृतिसे उ बाहर बाटी, चाकर ओ उदार संस्कृती सिखरहल बाटी । यिहेक मारे टो हुई, आज मधु टरट्यौहार अइती कि चटरपटर रंगीचंगी, कटौतीदार लेहँगा ओ लाल ब्लाउज लगालेठी । थारु भाषा, थारु पहिरन, थारु संस्कृतिहे अतरा मजासे पकरलेले बाटी । जब थारु पहिरन लगाके थारु भाषा बोले लग्ठी टो मजाल बा कि कोइ चिन्हले ! नाइजानल मनै मधुहे बभनक छाई कहके चिन्हना सवाले नाइउठठ ! दुई लर्कक महटरिया हुगिली मधु, मने अभिन फे हुँकार रुपरंग डेखके मनै मोहाजिठैं, मनमने कहिडर्ठैं, कटरा सुग्घर जन्नी यार ! दनुहुनके जोरी बनैनामे बुधैक हाठ भारी बा । बुधै अगर नाइरहट टो, सही निसाफ नाइकरट टो अर्सीक घाना नाइनिखरट ओ ओइनके पर्हाई फे अढकचरा रहजाइट ओ आजके रंगिन जिन्दगी फे फिक्कल रहजैटिन् । उहे समय अगर भोज हुजैटिन् टो सन्तु प्लस टूमे परहैना टो दूर, बिन्से भारतओर मँजुरी करट यी समय, जस्टे आउर जाने आनेक गारीभुवा सहके काम करटैं । यिहेमारे टो आजकाल्ह सन्तु ओ सन्तुक परिवार बुधैहे देउताहस् मन्ठैं ओ धन्यवाद देहठैं ।

जनाअवजको टिप्पणीहरू