राना थारुके सूचीकरण दिवस ओ करे पर्ना काम

चाहे जौन समुदाय अपन हक अधिकारके लग संगठित हुइना स्वाभाविक हो । थारु समुदायके छाता संगठनके रुपमे बिसं. २००५ सालमे थारु कल्याणकारिणी सभा (थाकस) गठन हुइल रहे । थाकस नेपालके सबसे पुरान सामाजिक संस्था मानजाइठ । सबसे पुरान सामाजिक संस्था रलो पर फेन थाकस समयअनुसार अपन गतिविधि आगे बह्राइ नै सेक्ले हो । उहेसे यकर कामकार्वाहीके बारे बिचबिचमे आलोचना हुइटि आइठ ।
नेपाल सरकारके तथ्यांक विभागमे थारुन्के सूची बनाइबेर थारु लिख्के ओकर कोस्ठ भिट्टर डंगौरा÷राना लिखजाए । इहिले थारु भिट्टर थारुनके इहे डुइयठो किल समुह बा कना डेखजाए । मने वास्तविता इ नैहो । तथ्यांक विभाग जो डंगौरा÷राना छुट्याके लिखल कारन ओ थाकस राना थारुहे नैसमेटल कारन फेन थाकस भिट्टरसे राना थारु छुट्यइना चाहना राखे । आदिवासी जनजातिमे सूचीकरण करे पर्ना माग करटी आइल राना थारु जातिहे गैल बरस माघ २० मे सरकारसे अलग्गे जातिके रुपमे सूचीकृत कइगइल रहे । सूचीकरणपाछे आपन पहिचान खुलल् ओ अधिकार प्राप्तिके डवार खुलल् कहटी उ समुदाय पहिल सूचीकरण दिवस इहे माघ २० मे मनैले बा ।
खुसियालिमे सूचीकरण दिवस मनैना बरा बाट नैहो । सूचीकरण करल इ एक बरस भिट्टर सरकार रानाथारुन्के लग का करल ? रानाथारु अपन समुदायके लग का कर्ला ? इ फेन खोज्निबोज्निके समय हो अब्बे । गैल बरस २० माघमे मन्त्रिपरिषद्के बैठकसे आदिवासी जनजातिके रुपमे अलग्गे सूचीमे रानाथारुहे सूचीकृत कइगैल रहे । मने आदिवासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठानके ऐनअनुसार मन्त्रिपरिषद्के बैठकसे किल कोनो जातिहे अलग्गे सूचीकरन करे नैमिलठ ।
आदिवासी जनजाति राष्ट्रिय प्रतिष्ठान पहिले टिप्पनि उठाइ परठ । उ विधेयक संसदमे छलफल हुइ परठ । संसदके डुनु निकाय प्रतिनिधि सभा ओ राष्ट्रिय सभासे पारित होके राष्ट्रपतिसे लालमोहर लागके राजपत्रमे छप्लेसे बल्ले अलग जातिके मान्यता पाइठ । इ हिसाबसे कानुनी रुपमे रानाथारु अभिन फेन अलग जातिके रुपमे सूचीकरण नैहुइल डेखाइठ । ओहेसे रानाथारु समाजके छाता संगठन इ बिसयमे सोधखोज करे ।
समाजशास्त्री डा. ओम गुरुङ संयोजकत्वमे विसं २०६५ सालमे गठित आदिवासी जनजाति सूची परिमार्जन उच्चस्तरीय कार्यदलके प्रतिवेदनके आधारमे रानाथारु समुदायहे सूचीकृत कैगइल हो । मने इ कार्यदल करिब दुइ दर्जनसे ढेर जातिन सूचीकरणके लग प्रतिवेदन बुझैले रहे । जेम्ने कैलाली, कन्चनपुर, बर्दियामे रहल कठरिया जातिहे फेन अलग सूचीकरणके लग सिफारिस कैगइल रहे । मने रानाथारु बाहेक कोइ मान्यता नैपाइल ।
रानाथारु समुदायके अगुवन बुझे पर्ना बाट का बा कलेसे थारु भिट्टरसे हमन किल काजे छुट्या गइल ? अलग सूचीकरण बरा बाट नैहो । समग्रमे साढे ६ प्रतिशत रहल थारुमे रानाथारु छुट्यइलेसे आरक्षण कोटा आउर घटि । टब रानाथारुके कोटा कसिक छुट्या जाइ ? फेन ओइनहे थारुमे जो गणना कर्ना स्थिति डेखाइठ । ओहेसे रानाथारु समाज अखन्ड पक्षधरसे फेन थरुहट पक्षधरसे अपन सम्बन्ध बह्राइ कलेसे थारु एकता बल्गर रहि ।
