थारु राष्ट्रिय दैनिक
भाषा, संस्कृति ओ समाचारमूलक पत्रिका
[ थारु सम्बत १५ बैशाख २६४८, शनिच्चर ]
[ वि.सं १५ बैशाख २०८१, शनिबार ]
[ 27 Apr 2024, Saturday ]

रंगहस चहकार होलिक रिँट

पहुरा | १५ चैत्र २०७७, आईतवार
रंगहस चहकार होलिक रिँट

सेँडुर, रंग अबिर डेउडिउँटन टिक्ना, शुभ कामम बेल्सना रिँट अघट्यसे पुर्खन चलैटि अइल बाट । ओस्हक, गाउँसमाजम गँढुर्या, बरघर्या, चिरिक्या, चौकिडर्वा, केसौका, अगौहा, ककन्डर्वा, मँटावा, भल्मन्सा चुन्लसे फे खुशीक मौकम अबिर घँस्क राहरंगिटकर्ना, जित वा कुछ मजा चिज हाँठ लग्लसे फे मुहभर लालेलुलुङ्ग अविर घँस्क खुशी सट्ना रिँट अघट्यसे लागल बा ।

उप्परिक अख्रा घट्गरसे झँक्लसे रंग, अबिर, सेन्डुर कलक ट मन चाैकस हुइल व्याला, राहरंगिट कर व्याला, किहुँ मानमर्जाड कर व्याला, कुछ कामक जुम्मा पाइल गाउँक अग्वन्ह, भ्वाजकाज, पुजाआँटिम सड्ड बेल्सना चिज हो । ओ, ढ्यारजसिन रंग अबिर होलिम पिच्कारीम घोर्क औरक लुग्गा रंगैना ओ गाल–गाल घस्क खुशी साटिक साटा कर्ना रंगिक टिउहार हो ।

चिन्हल जानल मनैनम रंग अबिर रगर्क फाग पहर्ना थारुनक महाचम्पन रिँटभाट हुइटिन् । एक ट यि टिउहार किसानन् काम ढन्ढा ओराक फुर्सद रहल ब्यालम फे परट ओ उप्परसे जार छ्याक फे रस–रस हट्क घाम लग्ना हुइलक ओर्से पानीम रंग अबिर घोर्क बरस भरिक सुखदुख बिस्रैना कोशिस कर्ठ ।यहाँ होलि/होरि काजे मनैठ, कैसिक मनैठ कना बाटह फे डान्चे बिट्ख्वर्लसे मजा डेख्ठुँ ।

अब्ब ढ्यार थारु हिन्दु धर्मक छाँहिम परल ओर्से यहाँ हिन्दु धर्मग्रन्थम रहल छन्डिक छन्डिक बाट होलिसे जोर्क बट्वाइ खोजल बा । हिरण्यकश्यप ना ट भुँइयम, ना ट बड्रिम, ना ट पट्टालम मुना बरदान पैलकओर्से घमण्ड चुरचुरैठिस् हुँ । ओकर छावा भक्तप्रह्लाद भर रामभक्त रलक ओर्से आपन बाबाह ओट्रा नैमान । यिह रिससे प्रह्लादह मुआइक लाग कबु पहारिक खोल्ह्वमसे ढकेल्ना, ट कबु साँप विच्छी गोजर भरल कोन्टिम कर्याडेना हुँ । कबु बिख डर्ना ट कबु सेन्डरार लोहक खुँटम बहान्डेना । सब जुगार लगाक फे प्रह्लादह मार नैसकेल ओर्से आपन बाबु होलिकाह आपन भटिज्वाह जराक मुआई कहल बाट बट्कोहिम ओनैटि आइल बाटि । होलिकाजे आगिम आपन आँङ्ग बाँन्ढ सेक्ना बरदान पैल रह । होलिका जरल टब्बु फे प्रह्लादह आगिक चिट्किन टक कुछ नैकर सेकल खिस्सा बा । ओह सत्यक जित हुइठकना खिस्सा सुन्लक ओर्से ओक्र खुस्यालीम थारु गाउँम होल्का डुंगना रिट अघट्यसे बैठल बा ।

होलि खेल्नासे एक दिन आघ, बरघर्यक डख्खिन रहल खेन्ह्वम लेँरुक हंग्या गर्ठ ओ उप्परसे पिन्जाई, कुन्यारि, पैरासे छोप्ठ । डिन बुर्टाजुन गाउँक चौकिडर्वा होल्का डुंग्ना हाँक पारठ ओ सबजे आपन आपन घर घरसे बाँसक लग्गिम कन्डि गुँठगुँठ होल्का डुंग जैठ । भक्तप्रह्लादह सत्य मन्लक ओर्से, थारु मनै फे आपन आपन लर्कनक झेन्ड्रा, टोपी, कट्टु, झुल्वा, लर्का सेहर्ना झर्बड होल्का डुंगबेर डम्कल आगिम सेँक्ठ । ओसिक सेकल लुग्रीलट्टी घलैलसे भूट पिसाज, बोक्सिन्या नैलग्ठिन कना विश्वास बा । ओ, होलि डुंगल जुगजुगैना कन्डि आपन घर–घर बिना फुक्ल लन्ठ । घरम रहल सब ढेब्रि, चुल्हक आगि बुटैठ ओहोल्का डुंगल लौव आगिसे ढेब्री सुल्गैठ । ओह आगिक सहारासे भन्सर्यन सालभर नैबुटाक भाटभन्सा कर्ठ ।

अघट्यक चलल, घरम भख्खरिक भोज्हि लौलीलौला बाट कलसे अग्हन भर आपन नाट्पाटनक घर अग्हन खेल्ना रिँट रह । लौली डुल्हि फे यिह मौकम ढिक्रि बेच जैना, ओ कम्टिम ३ दिन, ५ दिन कबुजबु ट हप्ताखाँर ढिक्रि बेच्ना निहुँम पौन्हि खाइट ओकपारिम ढर्ना बेर्रा, सिर्हट्टा, पन्ह्वाडार गोँरि, ढकिया बिन्क हरचाली करट । ढिक्रि बेच गैलक घरक मनै जल्हुकढक पौह्रा नैउठाडेलसे ड्वासर नाट्पाटनक घरम जाई नैपाइट । ढिक्रि बेचबेर बनाइल हर्चाली लैजाडेहट ओ दानडस्ना लिहठ । यिह व्यालम लौव डुल्हि कुछ चिज बरन बनाइ सिख्ना, कामम फे घैँखर होक निखर्ना मजा व्यालो रहिन । डुल्हन फे सुप्पा, गोन्ड्री, व्याना भंग्ना, छिट्नि सिर्जैना, छट्रि बिन्ना, खटौलि चस्ना, पन्ह्वा डार सिखठ । थारुनकएकमेरिक जिन्गी जिना ओ हाँठम सिप, गुन सिख्ना एकठो लिरौसी बहना रहिन ।

ओस्टहक, फाग ख्यालबेर गाउँक ठँर्यन बगालके बगाल मिल्क डफ पिट्ना, ढमार, ढुम्रु गैना महाचम्पन रिट रह । गिट–गिटम फे लौव डुल्हन कर्रा पराइक मार अगोरि फे डारट ओ जिट्लसे केल आपन जन्निह घर लैजाई पैना कहट । अगोरि छुटाइ नैसेक्लसे डुल्हनह कुछ डाम फे सँख्रक परिन । ओह ओर्से अघट्यक लौव डुल्हन गाउँक गिडार ओसिपार मनैन आपनसंग्लग्वा बनाक अग्हन ख्याल जाइट ।

डुल्हि आपन लैहर होलि खेल्ना बहानम महिनाभर अर्गरा जाइट । आब यि अघट्यक रिँटभाँट नैबिल्गट, दुई तीन दिन डुल्हि लैहर गैलसे जाँगर नुकाई गैल कैख गाला मर्ठ ओ बाट लगैठ । डुल्हा फे जन्निक लक्लकाईल हालि लैअन्ठ ।

डुल्हि आपन लैहर होलि खेल्ना बहानम महिनाभर अर्गरा जाइट । आब यि अघट्यक रिँटभाँट नैबिल्गट, दुईतीन दिन डुल्हि लैहर गैलसे जाँगर नुकाई गैल कैख गाला मर्ठ ओ बाट लगैठ । डुल्हा फे जन्निक लक्लकाईल हालि लैअन्ठ ।

गाउँक मर्डन होल्का डुँगल ड्वासर बिहन्य गाउँक किस्निन्यन, लौली पटोर्हिन, टर्नि, चिन्डिविन्डी लर्का होल्का बुटाइ गैयक दुध, लोट्यम जल, क्वार बहर्नि, कछ्वारिम चाउर, रंग अबिर लैलै जैठ । यिह मौकम गाउँक उम्कल ठँर्यन लौली पटोर्हिन, टर्निन बगबग–बगबग पारट ओ हलुक गरु नाँटसोरि अन्सार लैलाइठ ।

अघट्यक थारु गाउँम होलि पहिल दिन कच्च साडा पानीसे केल खेलट । ड्वासर दिन भर रंगअबिर लेक रगरिक रगरा करट । टिसर दिन भर हिर्गर हिर्गर मर्डन ट लच्चालच जन्यावन उठा–उठा कुँवक हिला, लहड्र्क पानीम बिल्बोरट । और छन्डिक चम्पन लग्ना थारु गाउँक सँन्ढरि कोन्वा कुक्कुर बिलारहस हुरडुर–हुरडुर ठँर्या बठ्न्यावन करट ।

होलिम कुवा झर्ना

होलिह फाग खेल्ना फे कठ । गाउँक अग्वाटग्वा, बरघर्यन्क घर फे रंगअबिर लेक गाउँक किसन्वा किस्निन्यन जाइट । गाउँक अग्वन्क जिउभर रंगअबिर छिट्ठ ओ कुछ मनै आंगभर भर डरडर–डरडर बुक्वा फे घँस डेठ । ओकर बडल्म गाउँक किसन्वन किस्निन्यन कुछ दाम डेना, छाँकिबुँडा पिअइना रिँट महाखन्गर लागठ । फाग ख्यालबेर उठल रुप्यासे गाउँक मनै चुकि खाक राहरंगिट कर्ना महासैअर रिट रह ।

होलिम गाउँम सझ्या काम फे करट, जस्टकि गाउँक कुवा झर्ना, हिल्हा पानी सिंग्लैना, डिँउठन्वम घोट्टैल पर्ना । होलिम, गाउँक किसानन्मिलमिल गाउँक अज्राईल पस्पौहन ठुँंग्ना रिट अघट्यसे रह । एक मेरिक होलि टिउहार गाउँह एक्क मालिम बहन्ना काम फे कर । कबुजबु खेतिपाटि, बर्खाबुन्डिम, कुल्वा पानी, पसपौह्न्क हई खाइल, खेट्वक मेर्वा टस्काइल बाटसे टकरपकर फे हुइन । बर्खादिनसे बोल्टि बन्द रहल किसानन फे होलीम रंगअबिर लगाक सुखदुख बिस्राइट ओ नाँटसोरि फे हिर्गरसे लगाँइट ।

जुगजमाना, बड्लटि गैल । होलि, फाग, अगहन खेल्ना रिँट फे रस–रस फरक हुइटि गैल । ढ्यार नैमजा रिँट होलिक रङसे घोरगैल । ढ्यार जसिन आब होलिम गाउँक ठेँल्हन गाँजा भा·, जाँरडारु पि–पि टुन्न रठ । होलि खेल्ना बहानम जन्यावन उप्पर जोरबल कर्ठ । ढ्यार जसिन लवन्डिन्क भिट्टरी आ· छम्ना, मन नैलग्टिक डबोट्ना, उप्पर सिँउर डेनासे गाउँ पहिलसे डराइल बिल्गठ । गाउँक लर्का बरसौ ढारल रिस यिह मौकम निहुँ खोज्ठ ओ सुल्ला करल फे डेखपरठ । पहिल्क जस्ट राहरंगिट आब नैरहिगैल थारु गाउँक होलीम ।

खुशीक मौकम टिक्ना रंग अबिरक रंग रसरस बडलल, थारु रिटहस फुस्सर बिल्गलागल । गाउँसमाजम रहल मनमुटाव, टकरपकर, रिसदुखह बिस्राक गहार नाँटसोरि लगैना होलि टिउहार पहिलक जस्ट चम्पन नैरहिगैल । आपन घरक लवन्डिन,जन्नीन कसिक बचाइसेक्ना डर सड्ड मनम पला रनाहुइल ।होलिम गैना डफ, ढमारक उ राग सुन्ना सिहनी होगैल ।घरम रहल पुर्खन, होलिम डेखपरल बड्लावह डेख्क सुर्टा कर्ठ ।

ओहओर्से, अघट्यक पुर्खन्क डाबल पौली हेर्टि, छोट गरु नाँटह हिर्गर बनाइक लाग, गाउँसमाजह मिलजुल्क बैठ सिखैना होलिटिउहारह कसिक मजा बनाई सेक्जाई ? जुट्याल्हा ओ कचहरी करि । डेखपरल नैमजा रिँटह केरा फटक्क अल्गाई । जस्टक चहकार रंग डेख्बो ट मनमफोँहि उठट, ओस्टक यि टिउहार फे गाउँम मेलमिलाम, खुशी पठ हिर्गरसे नाँटसोरि लगाईक लाग सबजे मिल्जुल्क जोरबल लगाई परल । जय गुर्बाबा ।

जनाअवजको टिप्पणीहरू