जन्यावन जुट्यलाम जैना काजे कर्रा ?
साहित्यके परिभाषा ढेर नै जन्लसेफे साहित्य ह ढेर मैयाँ कर्नामढ्ये मै फे एक हुइटु । टुटल फुटल शब्द जोर भर्खर सिक्टी बाटु । जोरबिटोरक कभुकाल गजल, कबिता लिख जाइट् । हरेक साल हुइना थारु साहित्यक् पाँचवा म्याला असौक साल सुर्खेतम हुइना सुन्मिलल् । जब सुन्नु ट मन कुलबुल कुलबुल कर लागल । काजे कि मै फे साहित्यहे मैया कर्ना हुइल ओर्से हुइ ।
मने उ साहित्य म्यालम सहजे सहभागी हुइ सेक्ना अबस्ठा नै रह । मानौ फलाम के चिउरा चबैना सरह । एक महिला हुइलक् बट्ठा लघ्घसे डेखल ओ भोगल मनै मै । जत्रा फे महिलावादी नियम कानुन बन्लसे फे महिलनके ढेर समस्या जस्का टस पर्ली बा । केक्रो जन्नी पटोह्या डाइक छाप लागल बा महिलनके म । घरक् काम, सामाजिक काम ढेर जसिन महिलन्के भुमिका रहट । उ म्यालम सहभागी हुइना ओत्रा सजिल नै रलसे फे सहज वाटावरन बनैनाम जोर डेटी रहनु ।
अफिसके काम बहुट्ट रह । टब फेन जैसिक फेन सुर्खेत जैम कना बाट ब्याला ब्यालम झक्झोर्टी रह । साहित्यप्रटि बहर्टी गैल सपनाके महलम सुर्खेतम हुइना साहित्य म्यालाके बाटले एकठो इट्टा ठपगैल महसुस हुइल मही । सुर्खेट जइना डिन कब आइ कैख अक्टी लाग्गैल रह । टर मनम एक मेरके डर ड्यारा जमैल रह । अफिसके बाट आपन ठाउँम रह । रहल बाट घरक मनैन्से कसिक छुट्टी मँग्ना हो कना विसयके मोर आघ भारी पर्वटवा बनल रह । जहाँ इच्छा उहाँ उपाय कहअस ढेर हिम्मट जुटाक सुर्खेत जैना अनुमटिके फाइल पेश कर्नु, आपन गोस्यक आघ । म्वार फाइल सहज रुपम स्विकार्य हुइल । बरा खुसी लागल ।
म्वार डाइक् कहल बाट याड आइल । धन सम्पत्तिसे फे कर्म जो¥या मजा हेरहो छाइ । आपन जो¥या मजा रठट् ट जिन्गी म डुःख नैहुइट कहठ । यी बाट जाट्टिक फे हो, जन्वावन घरसे बाहर जाक कौनो फे काम करक लाग सब्से ढयार सपोट आपन गोस्याके चाहट । उ सहयोग मै फे पाइल बाटु । एक पुरुसके सफलटाके पाछ महिलनके भारी हाठ रठिन कलसे एक महिलाके सफलटा के पाछ पुरुसनके फे ओत्रह भारी भुमिका रठिन । टर हमार समाजम लिंगके आधारम महिला पुरुसके बीचम भेदभाव प्रठा हावि बा । ओकर बाबजुड फे महिला हुक्रे घरक् बाहर जाइक परट, कुछ लावा काम सिख परट कना सोचके सँग आघ बहर्ना सोंचके टमान ठाउँम हुइना कार्यक्रम सहभागी हुइना कोसिस रहठ मोर ।
म्यालाके बाट एक पाँजर रह । म्यालक सँग सुन्डर नगरी सुर्खेत हेर्ना बरा भारी रहर फेन रह । नस्से मनै सुर्खेतके बखान बटवाइट् । असिन सुर्खेत ओसिन सुर्खेत, म्वार संघरेन जत्रा फे सुर्खेत घुमल बाट सक्कुहुन के मुहम सुर्खेत झुलल रहिन । जाट्टिक कसिन हुइ ट कना लागल रह ।
जब सुर्खेत जइना डिन लग्घ आइ लागल, के के जाइटा कैख कञ्चनपुरके डख्खिन बेल्टके बेलौरीओर फे एक मेरके चर्चा चलल् । समय मिलाइ नैसेक्क कौनो संघरेन फे नैजइना हुइल । मै अकेली फेन जइना निर्नय कर्नु । २० गटे सन्झ्याक सुर्खेत पुग्ना रह । धनगढीसे बिहानीक् बसम चहुर्नु । डगरीभर सोच्टी रहुँ,जाट्टिक सुर्खेत कसिन हुइ ?
१२ बजे कोहलपुर पुग्नु । कैलालीसे थारु लेखक संघके अध्यक्ष सिताराम सर हुक्र फेन जाइट कना पटा पैनु । महेन्द्रनगरके लक्ष्मी डिडि हुक्र फे उह बसम रलह । डिडिह फोन कर्नु, मै फेन संग्घ जइम कैख कलुँ ।
कोहलपुरके चौराहम अस्या लग्नु । एकघचि पाछ बस आइल । सिट जम्मा भरल रह । टभुन फे जित ट्रासन सर आपन सिट महि डेख अप्न मुरा म बैठ्ल । चौराह मसे बस न्यागल । सक्कु जन बरा चौकस ओ चम्पन डेखाइ टलह । मै पुछ्नु कत्रा डुर बा सुर्खेत ? किउ कल्ह डुइ घन्टा, किउ कल्ह टिन घन्टा । आकुर जन कल्ह नै पटा हो । मै ट सोचटहँु मै केल नै गइल हुँ कैख । लक्ष्मी डिडि बरा हौस्यारक कली, मै ट सुर्खेत हेरक लाग जाइटु । सुर्खेत हेर्ना रहर म्वार झन उग्र हुइटी गैल ।
गाडी आपन रप्टार म डौरटह । बरा साक्किर ओ घुमाहुर पर्वट्वक बिच्च बिच्च डगर बन्वम राह लागल रह । पाट पटिङ्गर जरक माहा मिठ मह्क टह । ढेर बरस पाछ बसके यात्रा करबेर फे कुछु सासट नै लागल । म्याला ओ सुर्खेत हेर्ना उट्सुक्टा बहर्टी जाइ टह । औरमेर चौकस लाग टह । गाडीम सब साहित्यकार हुक्र रल्ह । सबजन साहित्यक भासा म बरा मैगर मैगर गजल मुक्टकके शेर सुनाइ टलह । हाँसी मजाक कर्टी डगरीम खोब्ढी खोब्ढा रलक फे पटा नै होए । एकघची माहोल सान्ट हुइटि कि कुइ ना कुइ पचाकसे बोल डारट ।
बरा घुमाहोर डगर रह । पर्वट्वक बिच्चम महा सिपार डैबर्वा रलह । जाट लिरौसीसे डगर कटाइट् । ओ बरा पुरान पुरान हिन्डी गिट केल बजाइ टलह । लभरिया रोग लागल मनैक सुन्नाअस । मै कनु, आब ट बरा गाडीके यात्रा कर्ना हुइ ट, इह गाडी खोज खोजक चौर्हम् । लक्ष्मी डिडि प्वाकसे बोल मर्ली, फुरसे हो सानु आज ट म्वार डिल खुश हो गैल ।
गिट सुन्ख मै कनु, डिडि फलाना कोह्रियक बिस्राइल याड के पोक्री बिट्खोर जाइटा । गिट सुनटु ट । सक्कुजन डिल खोलक हँस्ल । उ हाँसी गाडीक् बाहर निकर्क पर्बटवा मन्कनास । हम्र बिचका सिट म बैठल रहि । झ्वाटसे डैबरोक म आँखी गैल । डैब¥वा बरा ठुन्यारसे मुसुक मुसुक मुस्की मार टलह । अपन बाट सुनाख डैवरोन खुसी बनाइ परट हुँ । ओ आपन सिटके साइट म बठिनेन बैठाइ पैठ ट बरा खुसी मन रठिन् हुँ । टब खोल्टी खोल्टा डगर फे बरा मैगरसे स्वगा स्वगाक चैलठ, कैडेनु ट झन मख्ख हो गैल डैबर्वा ।
राहरंगी कर्टी डगर कटलक् पटा नै चलल् । यिहे जिउ हो काडमाडौँ जाइबेर एक घन्टा चिल्गारीम बैठ्क फे डटकर जाइट् । जिन्गीक सफर म बहुट्ट यात्रा कैगिल । टर उ डिनके मैगर ओ चम्पन यात्रा म्वार जिन्गीक एक हिस्सा बन्क रहि ।
जब पर्वट्वा ओल्हाइ लग्ली ट एक बगाल महा सित्तर जुर जुर बयाल गाडीक म्वाका डगर आइल । म्वार डुकरिक पुछी असक भुट्ला ओत्रह फुरफुर फुरफुर उराइ लागल । ओ डान डान सुर्खेतके बास आइअस लागल । सबजन कनकनार हुइल । आब ट सुर्खेत पुग्ली कैख ।
कार्यक्रम हुइना ठाउँम पुग्ली । सक्कु जिल्लासे साहित्यकार हुकनके अइना क्रम जारी रह । डिन बुर बेरिक लाली लाली घामसँग सँग वाटावरण और मेरिक चम्पन डेखाइटह । साँझके एकघची परिचयके कार्यक्रम सेक्क बेरी खा खुक एकघची गफगाफ कर्ली । काठमाडौँसे म्वार मैगर बाबु प्रकृति ओ म्वार प्यारी भटिज्या उर्मिला आइल रह । मैया बरा मैगर टर भेट नै हुइल ठनिक ढेर डिन हुइल रह । गफगाफ कर्टी कर्टी एघार बज्गैल । बिहानक घुम जैना सल्लाह कैक सक्कुजन सुट्ली ।
भिन्सार जुन बगालीक बगाल बटास म्वाका डगर सुरसुर छिरल । महा मैगर लागल । मानौ सुर्खेत महीसे मुस्की मार डँटल बा । भिट्टर आइल बटास ट अत्रा मैगर बा, बाहर जाक मैगर बटास सँग रमैनास लागल । झरफराक उठ्नु । हडबड हडबड बाहर निकरनु । भुवर बिहान हुइल रह । सरसर सरसर जुर बटास चल टह । पर्वट्वक ग्वाफीमसे लाल लाल घामके केर्नी निकरटह । नेङ्टी नेङ्टी ठनिक डुर गैली ट बरा सुग्घर सुग्घर डङ्गाहा मेरके घर डेख्नु । मनै फे सक्कु डङ्गाहा भासा ब्वालट सुन्नु । दाङ गैलअस लागल । हावा पानी रहनसहन सक्कु सक्कु म दाङके डृस्य डेखनु । चारुवर पर्वट्वाले घेरल महा सुग्घर गाउँ काँक्रीबिहार बुलबुल्वा टल्लोक ट बयान करक साध्य नै हो । ओकर बयान कर्ना कौनो शब्ड नै हो म्वारठे । म्वार डाइ बटवाइट्, रज्जोक मन पराइल ठाउँ हुइटिन हँु सुर्खेत । हमन मन नै पर्ना ट बाट नै हुइल ।
चारुवर घुमक अइली । कार्यक्रम सुरु हुइना टयारी म रह । कार्यक्रम मेरमेरिक सेसन म बिभाजिट कैगिल रह । साहित्यकार हुकन सम्मान लगायटके ढेर कार्यक्रम रह । डिनभर सुन्क फे नै मिच्छावन लग्ना मेरके बरा हिर्गर कार्यक्रम रह । सुन्टी मजा लग्ना । टर उक्त कार्यक्रमम महिलन के सहभागिटा अङग्रीम गन सेक्ना रह । मनम एक पाँजर हिलोरा मारल, आखिर जन्यावन जुट्यलाम अइना काजे कर्रा ?
अन्टमे
ढेर समय हो गैल रह, मै लिख छोर्लक फे । डिमाग भोठ्लार हुइल रह । कार्यक्रमम सहभागी होक भोठ्लार डिमाग झक्झोर डिहल । ढेर बाट सिख्ना मौका पैनु । सोम डाजु जहिया फे कठ, जे लिखी उह जिटी । बरा मन छुअट् इ सब्ड सुन्के । कुछ सिख्ना बा कलसे कुछ ट मेहनट कर परट । कार्यक्रमम आख बहुट्ट लावा पुरान साहित्यकार हुकनसे परिचय हुइल । उहाँ हुकनसे ढेर बाट सिख पैनु । सुन्डर नगरी सुर्खेत फे अबलोकन कर्ना अबसर मिलल् । मै ओकर लाग साहित्यिक म्याला आयोजक हुकन बखारिक बखारिक धन्यवाद डेहम् ।
