थारु राष्ट्रिय दैनिक
भाषा, संस्कृति ओ समाचारमूलक पत्रिका
[ थारु सम्बत १६ बैशाख २६४९, मंगर ]
[ वि.सं १६ बैशाख २०८२, मंगलवार ]
[ 29 Apr 2025, Tuesday ]

सन्दर्भः विश्व मानसिक स्वास्थ्य दिवस, ५.२ प्रतिशत किशोरकिशोरीमे मानसिक स्वास्थ्य समस्या

पहुरा | २५ आश्विन २०७८, सोमबार
सन्दर्भः विश्व मानसिक स्वास्थ्य दिवस, ५.२ प्रतिशत किशोरकिशोरीमे मानसिक स्वास्थ्य समस्या

पहुरा समाचारदाता
धनगढी, २५ कुवाँर ।
राष्ट्रिय मानसिक स्वास्थ्य सर्वेक्षण नेपाल, २०७७ के नतिजा अनुसार नेपालमे १३ से १७ वर्षके ५.२ प्रतिशत किशोरकिशोरीमे मानसिक स्वास्थ्य समस्या देखल ओरेक नेपाल जनैले बा ।

नेपालमे कूल नइसर्ना रोगके समस्या मन्से १८ प्रतिशत मानसिक रोगसे ओगटले बा । अपाङता करैना प्रमुख १० कारक मन्से ४ ठो मानसिक स्वास्थ्य समस्या रहल जनागिल बा । नेपालमे प्रजनन उमेर समूहके महिलाहुकनके मृत्यु हुइना प्रमुख कारणफे आत्महत्या रहल बा । यी नेपालमे महिलाके मानसिक स्वास्थ्यके अवस्था बहुट भयावह रहल डेखाइठ ।

हमार सामाजिक संरचनाके कारण महिला उप्पर हुइना भेदभाव, बलात्कार, घरेलु हिंसा ओ और यौनजन्य घटनाके कारण महिलाके टमान मनोसामाजिक समस्या भोगे परटी रहल बा । नेपालके संविधान २०७२ से प्रत्येक नागरिकसे शारीरिक, मानसिक, सामाजिक ओ भावनात्मक रुपसे स्वस्थ रहिके उत्पादनशील, गुणस्तरीय जीवन यापन करे पैना व्यवस्थाहे मौलिक हकके रुपमे मान्यता प्रदान करसेकल बा ।

ओस्टेक करके प्रत्येक नागरिकहे राज्यसे आधारभूत स्वास्थ्य सेवा निःशुल्क प्राप्त कैना ओ स्वास्थ्य सेवामे समान पँहुच हुइना हकके व्यवस्था करले बा । जनस्वास्थ्य सेवा ऐन २०७५ मे मानसिक स्वास्थ्य सेवाहे आधारभूत स्वास्थ्य सेवाके सूचीमे समावेश करल बा ।

ओस्टेक करके जनस्वास्थ्य नियमावली २०७७ मेफे मानसिक स्वास्थ्य समस्याहे क्रमशः आधारभूत ओ आकस्मिक स्वास्थ्य सेवामे समावेश करटी सङ्घ, प्रदेश ओ स्थानीयस्तरसे उपलब्ध करैना व्यवस्था करल बा । स्वास्थ्य मन्त्रालयसे २०७१ मे नइसर्ना रोगके रोकथाम तथा नियन्त्रणके लाग राष्ट्रिय कार्ययोजनामे मानसिक स्वास्थ्य सम्बन्धी कार्यक्षेत्र तोक्नाके साथे कार्यान्वयनके तहमे नन्ले बा । नेपाल स्वास्थ्य क्षेत्र रणनिति २०७२–२०७७ सेफे मानसिक स्वास्थ्यहे स्वास्थ्यके अभिन्न अङगके रुपमे समावेश करटी आधारभूत स्वास्थ्य सेवा सूचिमे इपिलिप्सि, स्किजोफ्रेनिया, बाईपोलार डिसअर्डर ओ एन्जाइटी डिसअर्डरहे समावेश करटी ओकर निःशुल्क उपचार तथा मनोविमर्श सेवा प्रदान कैना व्यवस्थाफे करल अवस्था बा ।

राष्ट्रिय मानसिक स्वास्थ्य रणनिती तथा कार्ययोजना, २०७७ से मानसिक स्वास्थ्यहे सक्कुहुनके सहज, सुलभ ओ समान पँहूचके लाग ५ वर्षके कार्ययोजना बनैले बा । जेम्ने आत्महत्या रोकथामके लागफे कार्ययोजना समावेश करल बा । ओरेक नेपालसे व्यक्तिके मानसिक रुपसे स्वस्थ हुइना हक सुनिश्चितताके लाग सरकार तथा सरोकारवालाके ध्यानाकर्षण समुदायस्तरमे मानसिक स्वास्थ्यमे सचेतना कार्यक्रम करे पर्ना जेम्ने मानसिक रोग प्रतिके गलत धारणामे परिवर्तन करे पर्ना, मानसिक स्वास्थ्य समस्याके रोगभारके अनुपातमे सञ्चालित कार्यक्रम ओ विनियोजन हुइना बजेट न्यून रहल ओरसे यी क्षेत्रमे पर्याप्त कार्यक्रम योजना ओ बजेट विनियोजन करे पर्ना, मानसिक स्वास्थ्य समस्या रहल व्यक्ति ओ परिवारके सदस्यप्रति व्याप्त रहल लान्छना, अवहेलना, विभेद ओ मानव अधिकारके हननहे रोक्न कम कैना कार्यक्रम बनाके लैजाई कहल बा ।

मानसिक स्वास्थ्यमे काम कैना दक्ष जनशक्तिके उत्पादन करे पर्ना जेम्ने मनोविमर्शकर्ताहेफे समावेश करे पर्ना, एक वडामे एक मनोविमर्श केन्द्रके स्थापना करे पर्ना ओ जिल्लास्तरमे साइकाईट्रिस्टके व्यवस्था करे पर्ना, पाालिकास्तरमे मानसिक स्वास्थ्यके उपचार निःशुल्क करे पर्ना, वैदेशिक रोजगारीमे रहल व्यक्ति तथा लैङिक हिंसासे प्रभावित व्यक्तिमे व्यापक रूपमे रहल मानसिक स्वास्थ्य समस्या ओ आत्महत्याके अवस्थाहे तुरुन्त सम्बोधन करे पर्ना कहल बा ।

लंैगिक हिंसा रोकथाम, लैंगिक समानताके लागि जोड डेहे पर्ना, महामारी लगायत अन्य विपदके अवस्थामे हुइना मानसिक स्वास्थ्य तथा मनोसामाजिक समस्याहे सम्बोधन कैना स्पष्ट अवधारणा ओ प्रभावकारी संयन्त्रके व्यवस्था करे पर्ना, प्रजनन उमेरके महिलामे मृत्युके पहिल ओ युवामे दुसरा कारण बनल आत्महत्या वर्षेनी बढटी डेखलेसेफे यिहीहे उपर्युक्त कार्यक्रम बनाके सम्बोधन करे नइसेकल हो, ओकर अलगे राष्ट्रिय आत्महत्या रोकथाम रणनीति बनाके काम करेपर्ना, युवा लक्षित कार्यक्रम नाने पर्ना ओ रोजगारके सृजना करे पर्ना, आत्महत्या सम्बन्धि तथ्यांकके कमी हुइल ओरसे आत्महत्या सम्बन्धि तथ्यांक जुटैना यिहीहे अध्यावधिक करटी लैजाई पर्ना कहल बा ।

जनाअवजको टिप्पणीहरू