प्रदेश सरकार सुरक्षा नीति तथा रणनीति नन्ना

पहुरा समाचारदाता
धनगढी, २१ माघ । सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारसे प्रादेशिक सुरक्षा नीति तथा रणनीति नन्ना हुइल बा ।
प्रदेशके जनतामे शान्ति सुरक्षाके प्रत्याभुति कैना ओ प्रहरी संगठन संरचनाहे सुढृढीकरण कैना लक्ष्यसहित उ नीति तथा रणनीति नाने लागल हो । मन्त्रालयसे यिहे भदौ २० गते पूर्व प्रहरी प्रमुख अत्तिरित्त महानिरिक्षक (एआइजी) रणबहादुर चन्दके संयोजकत्वमे पा“च सदस्यीय मस्यौदा समिति गठन करल रहे । उ समितिसे टमान चरणमे सरोकारवाला, विज्ञ लगायतसंग छलफल करके प्रारम्भिक मस्यौदा तयारी करले बा । उ प्रारम्भिक मस्यौदाउप्पर बिफेक रोज धनगढीमे सरोकारवालासंग छलफल हुइल बा ।
छलफलमे बोल्टी प्रहरी प्रमुखहुक्रे अपराधके घटनाके विश्लेषण नइहुके प्रदेशमे अपराध बढटी रहल दाबी करले रहिट । ‘प्रहरीसे अपन क्षमताहे भ्याइटसम हरेक अपराधमे अनुसन्धान करटी रह बा’ सुदूरपश्चिम प्रदेश प्रहरी नायव महानिरिक्षक पुरुषोत्तम क“डेल कहलै –‘अपराधके घटना काहे ओ का कारणसे हुइटी रहल बा ? ओकर समाधान का हो लगायतके विषयमे अभिनसम अध्ययन हुई नइसेकल हो ।’
उहाँ प्रदेशमे सबसे सडक दुर्घटनासे मानविय क्षति हुइटी आइल बटैलै । ‘सडक दुर्घटना, लागुऔषध सेवन तथा ओसारपसार, आत्महत्या लगायतके घटनामे मानविय क्षति प्रदेशमे ढेर रहल पाइल बा’ उहाँ कहलै –‘घरेलु हिंसा, ज्यानसम्बन्धी अपराध, भारतमे चोरी करके स्वदेश लौटना, वन्यजन्तु आक्रमण लगायतके घटनामे कमी नाने नइसेकल हो ।’
उहाँ अभिनफे सरकारसे तुईन विस्थापन करे नाइसेकल बटैलै । ‘दार्चुलाके मनै अभिनफे सामान किन्न तुईनके प्रयोग करके भारत जैटी रहल बटै’ उहाँ कहलै –‘तुईनसे गिरके लडियामे डुबके मनैनके मृत्यु हुइटी रहल बा मने, यैसिन राष्ट्रिय समस्याहे समाधान कैना ओरफे कोई ध्यान डेहल नइहो ।’
मस्यौदा समितिके संयोजक तथा पूर्व प्रहरी प्रमुख अत्तिरित्त महानिरिक्षक (एआइजी) चन्द प्रदेशमे भौगोलिकताके आधारमे अपराधके कारण भिन्न भिन्न रहल बटैलै । ‘देशभरके समस्या कहल आत्महत्याके घटना हुइट । यी प्रदेशमेफे आत्महत्याके घटना अधिक रहल बा ।

कारण खोजेबेर कहु घरेलु हिंसा, कहु वेरोजगारी टे कहु गरिवी रहल बा’ उहाँ कहलै –‘यकर समाधानके लाग नीति, रणनीति ओ कार्यनीति बनाके प्रदेश सरकारसे मानविय क्षति हुइनासे जोगैना विशेष अभियान आघे बह्राई पर्ना बा ।’ उहाँ नाइल प्रारम्भिक मस्यौदामे प्रदेशमे गैरसंवैधानीक गतिविधी, सामाजिक सदभाव खल्बलैना, संगठित अपराध, भौगोलिक विकटता, अनियन्त्रित प्रविधिके बढटी विकास, विपदमे साधन स्रोत ओ शिक्षा अभाव, बढटी वेरोजगारी, योजना तथा कार्यक्रममे सुरक्षासम्बन्धी ध्यान नइडेना लगायतके २१ बु“दे सुरक्षा चुनौति व्यक्त करल बा ।
प्रदेशमे डेखल अपराधहे कम कैना हिंसात्मक गतिविधीहे पूर्ण रुपमे निस्तेज कैना, सद्भाव ओ सहिष्णुताहे प्रभाव पर्ना तत्वहे पूर्ण रुपमे नियन्त्रण कैना, संगठित अपराधिक गतिविधीहे नियन्त्रण करे पर्ना, आन्तरिक सुरक्षा व्यवस्थापन कैना कार्यमे सुरक्षा निकायके क्षमता विकास करके आपसी सहयोग, समन्वय ओ साझेदारीमे अभिवृद्धि करके प्रभावकारी परिचालन कैना लगायतके ३१ बु“दे रणनीतिके प्रारम्भिक मस्यौदा रहल बा । नेकपा एमालेक संसदिय दलके सचेतक लिलाधर भट्ट प्रदेश प्रहरी प्रदेश सरकार मातहात नइआइटसम प्रदेशमे बनल ऐन, नीति, रणनीति ओ कार्यनीति कार्यान्वयन करे नएइसेक्ना बटैलै ।
‘अभिनसम प्रदेशमातहात प्रहरी आई नइसेकल हो । हम्रे प्रहरी ओ सुरक्षा सम्बन्धी ऐन, नीति, रणनीति (बाँकी २ पेजमे) नन्ना तयारीमे रहल बटी’ उहाँ कहलै– ‘सैद्धान्तिक रुपमे यी उचित विल्गाइठ मने, यी व्यवहारिक नइविल्गाइठ । सभासे पारित करल ऐन कानुन जनतासे महशसु कैना करके नन्लेसे मजा हुई ।’
उहाँ सुदूरपश्चिम प्रदेश भारत ओ चिनसंग जोरल प्रदेश हुइल ओरसे दुनु राष्ट्रसंग सुरक्षाहेफे नीतिमे समेटे पर्ना सुझाव डेलै । प्रदेशके सभामुख अर्जुनबहादुर थापा प्रदेशके प्रहरीके क्षमता अभिवृद्धि तथा स्रोतसाधनसम्पन्न केल नइहुके समग्र जनताके सुरक्षा, नागरिकके आर्थिक, खाद्य, स्वास्थ्य, वातावरणीय व्यक्ति समुदाय ओ राजनैतिक सुरक्षामे उ नीतिसे सहयोग पुगैना बटैलै ।
कानुनमन्त्री पूर्णा जोशी नीतिमे डेखल कमि कमजोरीहे थप सुधार करके सभामे पेश कैना बटैली । मानवअधिकार क्षेत्रमे काम करटी रहल तथा अधिवक्ताहुक्रे गैरसामाजिक संस्थाके गतिविधीहे थप निगरानी कैना करके नीतिमे उल्लेख करे पर्ना सुझाव डेहल रहिट । ‘अब्बे गैरसामाजिक संघ÷संस्था अपन खुशी कार्यक्रम करटी रहल बटै । उहाँ पारदर्शिता हुइलफे नइविल्गाइठ’ अनौपचारिक क्षेत्र सेवा केन्द्र (इन्सेक)के प्रदेश संयोजक खडकराज जोशी कहलै –‘संघ संस्थासंग समन्वय ओ सहकार्य कैना संयन्त्र नइहो ।
ओइनके अनुगमन नइहुके मनोमानी ढंगसे काम हुइटी बा ।’ अधिवक्त तथा नेपाल वार एशोशियसनके कैलाली अध्यक्ष सिद्धराज ओझा गैससमे राजनीतिक दलके कार्यकर्ता हावी हुके समस्या हुइटी रहल बटैलै । उहाँ अपराधमे राजनीतिकरण ओ राजनीतिकरणमे अपराध हुइटी रह बटैलै ।
कार्यक्रममे सार्वजनिक लेखा समितिके सभापति कुमारी नन्दा बम, अर्थ विकास तथा प्राकृतिक स्रोत समितिके सभापति हर्क कु“वर, राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोग सुदूरपश्चिम प्रदेश कार्यालय प्रमुख मोहनराज जोशी, सुरक्षा निकायके प्रमुख, प्रदेशके टमान मन्त्रालयका सचिव, अधिवक्ता, सञ्चारकर्मी लगायतके सहभागिता रहल रहे । मन्त्रालयके निमित्त सचिव विश्वदिप वेस्रासे स्वागत करल कार्यक्रमके सञ्चालन मन्त्रालयके कानुन अधिकृत विष्णु अवस्थी करले रहिट ।
