पर्यटक लोगनके लोभ्यइटी पुरैना टलुवा
सागर कुस्मी
हसुलिया, ७ फागुन । कैलाली जिल्लाके कैलारी गाउँपालिका ३ उत्तर भर्री गाउँमे रहल पुरैना टलुवा (कमल पोखरी) पर्यटक लोगनके मन लोभ्यइटी बा । अझ्कल रोजाना हजारौंके संख्यामे पर्यटक लोग चुक्की, फिलिम सुटिंग ओ घुमफिरके लाग पुरैना टलुवा जाइ लागल बटैं ।
टलुवा अवलोकन, घुमघाम करक लाग टमान ठाउँसे आन्तरिक पर्यटक लोगनके चहलपहल बर्हटी गैल स्थानीय घर रहल शिक्षक हनुमान चौधरी बटैलैं । उहाँ प्राकृतिक सिमसार क्षेत्र अन्तरगत पर्ना यी टलुवा बहुट रमणीय क्षेत्र रहल बटैलैं। टमान प्रजाति चिरैंचुरंगन, बनौवामे टमान मेरके जीवजन्टु, मेर मेराइक हरियर रुखुवा बरिख्वा सहजे हेरे मिल्ना यी राज्यके लजरसे ओल्टार परल ओरसे पर्यटकीय क्षेत्रके रुपमे विकास करे पर्ना हनुमान बटैलैं ।
पुरैना टलुवामे अझ्कल रोजाना एक सौ से एक हजार सम पर्यटक घुमे अइठैं । प्रचारप्रसार नैहुइलक ओरसे पहिले खासे पर्यटक लोगनके रोजाइमे नैपरल यी टलुवा कुछ समयसे एहोंर चहलपहल ढेर हुइटी गैल बा । भर्री गाउँसे हल्का उत्तर बनुवाँके किनारे सुन्दर शान्त ठाउँ पुरैनामे सब प्रजातिके चिरैंचुरंगन, जंगली जानबर हेरे मिल्ना ओ लाउमे बैठके सयर करे सेक्जाइठ स्थानीय मनिराम चौधरी बटैलैं ।
उहाँके अन्सार पाछेक् समय पर्यटक लोगनके मन पर्ना सफल यी टलुवा चुक्की खैना ठाउँके रुपमे फेन परिचित हुइटी बा ।अझ्कल रोज डु तीन बगाल चुक्की खाइ अइठैं । मने, प्राकृतिक सुन्दरतासे भरिभराउ टलुवक् पूर्वाधार विकासमे ओटरा ध्यान नैपुगल हो । ओकर लाग स्थानीय निकायहे ध्यान डेहे पर्ना बा ।

एहोंर कैलारी गाउँपालिका टलुवाके संरक्षण कैना योजना पहल हुइटी रहल बटागैल बा । टलुवाके आँजर पाँजर सफा सुघ्घुर संरचना बनैना ओ सिमसार क्षेत्रहे जा जस्टे अवस्थामे बा ओहे अन्सार प्राकृतिक सुन्दरताहे संरक्षण कैना गाउँपालिका जनैले बा । टलुवक् चारुओर हेरक लाग भीउटाउवर बनैना ओ जल यात्राके लाग कठुवक् लाउ बनैना लक्ष्य गाउँपालिका अध्यक्ष लाजुराम चौधरी बटैलैं ।
टलुवा घुमे अउइया आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक लोगनहे लक्षित कैके टलुवाके संरक्षण हुइना जरुरी बा । धनगढी बजार से हुलाकी सडक हुइटी २५ किलोमिटर पुरुब भर्री गाउँसे उत्तर बनुवँक् किनारे सुन्दर रमणीय टलुवा पुगे सेक्जाइठ पुरैना टलुवा । भर्री, लालपुर ओ निमुवाबोझीके किसान लोग खेटीपाटी सिचाईके लाग टलुवक पानी उपयोग कैना सुविधा पैले बटैं । यी टलुवा अब्बे सिमसार ओ पर्यटकीय क्षेत्रके रुपमे विकास हुइटी बा । पुरैनक् फुला किल हुइलक ओरसे यी टलुवक् नाउँ पुरैना हुइल स्थानीय राजु चौधरीके कहाइ बा ।
कैलारी गाउँपालिका कार्यालय रहल हसुलिया बजारसे ५ किलोमीटर पस्छिउ उत्तर परठ इ टलुवा । अझ्कल पुरैनक् फुलासे रंगिबिरंगी ओ हरियर बिल्गाइठ । सेल्खी, कट्गेंररा लगायट टमान मेरके जरिबुटी फेन मिलठ् यहाँ । टलबक्टी, मैना, सुग्गा, गैनी, बाज, खेखौरा, साँप, गोजर, बिच्छी लगायट कैयो मेर्के चिरैंचुरंगन ओ जिवजन्तु फेन मिल्ठैं । टलुवाके ठेक्का लेके लोकल बक्ती, राज बक्ती ओ चाइनिज बक्टी फेन पालन हुइल बा इ टलुवम् । यहाँ कमन, ग्रास, सिल्भर मछ्छी पालन फेन कर्ठैं ।
यी टलुवा पहिले ६० बिघामे फैलल् रहे । बर्सल पानीसे बनुवँक् माटी पुह्के टलुवा बहुतसे भँठसेकल बा । अझ्कल इ टलुवा अझ्कल ३५ बिघामे सिमित हुइल बा । एकर लाग फेन से पुराने संरचना जस्ते बनैनामे स्थानीय निकायसे गेह हुइटी बा ।
टलुवक् संरक्षणके लाग थारु सामुदायके परम्पराके इतिहाससे जोरल बा । स्थानीय मनिराम चौधरी ओ नवीन जोशी २ जहनके सझिया ठेक्कासे इ टलुवामे मछ्छी ओ बक्टी पालन कैके टलुवाहे पर्यटकीय स्थल बनैनामे महा जोरसे डँटल बटैं । कैलारी गाउँपालिका पर्यटकीय क्षेत्र बनैनामे ध्यान डेले बा । मने ओट्रासे सम्भव नैहुइसेकी । एकर लाग केन्द्र सरकारके जरुरत बा । इ टलुवा मे घोंघी, घोंघा, सुटही फेन मिल्ठैं । प्रचारप्रसारके कमिसे इ टलुवा ओल्ढारमे परल बा । विश्व सिमसार क्षेत्र बनैलेसे बाह्रय ओ आन्तरिक पर्यटक ऐना ढेर सम्भावना बा ।
मिनि पार्क बनैना
टलुवाहे चारुवरसे अवलोकन करक् लाग टलुवक् उत्तर ओर भ्यिउ टावर बनाइल बा । जहाँसे चहुर्के पूरा टलुवा प्रस्ट्से हेरे सेक्जाइठ । छोट छोट लर्कन्के लाग बल्हा (पिन्ग) फेन बनाइल बा । बनभोज खैना ठाउँ फेन बरा सिट्टर ठाउँ बा । पानीमे सयर करक् लाग लाउक् सुबिधा बा । आन्तरिक पर्यटक ढिरे ढिरे बर्हटी बटैं । इ टलुवाहे मिनि पार्क बनैना तयारी हुइटी बा । प्रचारप्रसारके कमि बा ।
टलुवक् बुच्चेम् एक्ठो टापु बनाइल बा । पर्यटक ऐलेसे ओहै जाके खान पिन करे सेक्ना व्यवस्था फेन बा । लोकल मुर्गिक् सिकार, लोकल, चाइनिज बक्तिक सिकार, अन्डा, घोंघी, अमन, ग्रास, सिल्भर मछ्छिक् स्वाद लेहे सेक्ना बा । हरियर, सुन्दर, शान्त वातावरण मे राहरंगी करुइयन्के लाग बरा गजप के ठाउँ हो पुरैना टलुवा । आन्तरिक पर्यटक लोगनके लोभ्यइटी बा पुरैना टलुवा ।


