हिरगर भलमन्सा कालु डंगौरा

सागर कुस्मी
कञ्चनपुर, ९ बैसाख । कञ्चनपुर जिल्लाफें थारु समुदायके गझिनके बस्ती रहल ठाउँ हो । थारु गाउँ पुखौंसे भलमन्साके नेतृत्वमे चल्टी आइल समुदाय हो । यहाँ हजारौं भलमन्सा बटैं । ओहे मन्से एक हुँइट् कालु डंगौरा ।
बेलौरी नगरपालिका वडा नम्बर ८ बिचपुरी कञ्चनपुरके कालु डंगौरा अब्बे ६९ बरसके पुगलैं । उहाँक् उमेर जटरा हुइलेसे फेन ठँरिया जवानके जस्टे जोस, जाँगर ओ हिम्मत हेराइल अभिन नैहुइन । २५ बरससे लग्टार बिचपुरी गाउँ समाजमे सेवा कर्टी आइल कालु डंगौरा एकठो समाजसेवी किल नैहोके गाउँ हँकुइया हिरगर, चोटगर भलमन्साफें हुइँट् । उहाँ एक मेहनटि किसानफें हुइँट् ।
गाउँ सम्हर्ना चानचुने काम नैहो । ओहेमारे हुइ बिचपुरी गाउँ अब्बेसम उहाँ किल ढेर दिन टिकल बटैं । गाउँमे हुइना हरेक काम भोजकाज, मर्निकर्नि, बेगारीसे लेके कचेहरीसम काम लिरौसी बनाइक लाग भल्मन्साके जरुरत परठ । इ सक्कु काममे सिपार बटैं गाउँक् लिखन्डरिया भागीराम चौधरी बटैलैं । उहाँ कलैं, ‘गाउँमे अउरे जे टमान मनैफें मजामजा बटैं मने हुँकार बराबर अभिन केउ फेन डरगरसे भलमन्सा खेलाइ नैसेकले हो ।’
भागीरामके बटाइल अन्सार, एक समयमे कालु डंगौरा भलमन्सा खेलाइ अउरे जहन पाला डेले रहिंट । जब अउरे जे भलमन्सा खेलाइ भिरलैं टे गाउँ पुरा सटपटा गैल रहे । ‘आब अइसिके नैबनल कहटी गाउँक् जन्ना बुझना मनै सल्लाह कैके अपन गाउँमे फेनसे कालु डंगौराहे चुन्लैं ।’ ओहे दिनसे आझसम अभिन कौनो समस्या, रोगबिरोग ओ कौनो फें महामारी सटैले नैहो, भागीराम चौधरी बटैलैं ।
समाज मजा ओ समृढ हुइल लाग एकता चाहठ । जौन दिनसे कालु डंगौरा भलमन्सा खेलाइ लग्लैं टौन दिनसे बिचपुरी गाउँमे एकता जागल बा, गाउँक् शान्ती चौधरी बटैलैं । उहाँ कहलैं, ‘कालु डंगौरा इ गाउँ अगुवाइ कैके आझ इ गाउँ शान्त हुइल बा नैकि बरा बिगरल गाउँ रहे ।’
गाउँमे योगदान
कालु डंगौराके अपन पुरा जिनगी गाउँ समाज सेवामे बिटासेक्ले बटैं । अभिन कटरा सेवा करही उ टे हेर्ना बाँकी बा । उहाँ छोटेसे सामाजिक काममे रुची रहल ओरसे अपन गाउँ समाज मजा बनाइक लाग रातदिन सेवा करटि आइल बटैं । अपन गाउँहे कैसिक मजा बनैना हो कना सोंच ओ गेह लगाके हरडम लागल बटैं ।
हरेक गाउँमे अब्बे भलमन्सनके बाली टोकल बा । मने कालु डंगौरा गाउँसे अभिनसम कुछु नैपैले हुँइट् । सिरिफ डसियामे एक जोर कपरा (सर्ट, पैन्टर) किल पैठैं । ‘महिन गाउँसे अभिनसम कुछ फेन सेवा सुविधा नैडेगैल हो,’ कालु डंगौरा कहलैं, ‘ओहे डसियामे एक जोर लुग्गा किल मिलठ, बस ओटरैमे किल चित बुझाके गाउँ सेवा करटि बटुँ ।’
उहाँ कहठैं, ‘मै आब बुर्हा गैलुँ कोइ टे पाला लेउ कठुँ टबफेन केइनै चाल करठ ।’ मने उहाँ अइना दिनमे गाउँक् पर्हल लिखल जवान लर्का ओइने भलमन्सा खेलाइक लाग अर्जि करठैं । उहाँ कठैं इ ६४ ठो थारुनके किल घर रहल बिचपुरी गाउँ चलैना शिक्षित जवान मनैनके जरुरत बा ।’
के हुँइट् कालु डंगौरा ?
बेलौरी नगरपालिका–८, बिचपुरी गाउँमे जल्मल कालु डंगौरा अपन घरक् गरढुरिया फेन हुँइट् । उहाँके १ ठो गोसिनियाँ, ३ ठो छावा, ३ ठो छाइ, ४ ठो नटिया, ९ ठो नटिनियाँ रहल परिवार खुसीसे मिलके जिनगी बिटाइटैं । आझ कालु डंगौराके सेवा करट २५ बरस होगैलिन । यहाँसम पुगेबेर उहाँके गाउँमे ढेर योगदान बटिन । उहाँ गुरुवा बैडवा फेन हुइँटैं । उहाँ एक अक्षर फेन पर्हल नैहुँइट् मने खेटुवा बिना नपले बटाइ सेक्ठैं ।
पहिलेक पुर्खनके पुराने सोचंके कारनसे उहाँके पहर्ना सपना पुरा नैहुइलिन । उहाँक् कहाइ बटिन कि मै स्कुल पहरे जाउँ टे मोर बाबा महिन बनुवाँ फाँरे पठाए खेटुवा बनाइक लाग । महिन कबु गोरु चर्हाइ पठाए टे कबु खेटुवा जोटे । ओहेमारे अइना दिनमे मोर लर्कापर्का ढेर लिखपर्ह करिंट उहाँक् कहाइ बटिन ।
