पर्यटन क्षेत्रमे कम नैहो कैलारी

सागर कुस्मी
हसुलिया, ११ बैसाख । विकासके दृष्टिकोणसे जटरे पाछे रलेसेफें, ओटरे आघे बा पर्यटन क्षेत्रके लाग कैलारी गाउँपालिका । मने प्रचारके नैहोके अभिनफें यहाँके पर्यटकीय क्षेत्र ओझेलमे बा । हाँठी, बाघ, हर्ना, मंजोर लागयत चिरैं हेरे पैना कैलाली जिल्लाके बर्का बनुवाँ फेन इहे गाउँपालिका भिट्टर परठ ।
उत्तरओर गौरीगंगा नगरपालिका, पुरुबओर घोडाघोडी नगरपालिका ओ भजनी नगरपालिका, पस्छिउँओर धनगढी उपमहानगरपालिका ओ डख्खिनओर भारतके दुधुवा नेशनल पार्क सिुमानासे छुवल कैलाली जिल्लाके सबसे भारी गाउँपालिका हो कैलारी गाउँपालिका । यहाँ सबसे ढेर थारु समुदायके बस्ती फेन बा ।
पुरुबसे पस्छिउँओर बहना मोहना लडिया फेन यहैं बा । उत्तरसे डख्खिनओर बहना बटैनी लडिया फेन यहैं बा । ओस्टके वडा नम्बर ९ मे रहल कुइलहुवा टलुवा हेरुइयन अझकल रोजाना सयौं पर्यटक अइटि बटैं । धार्मिक पर्यटनके लाग मंझरा गाउँ पुरुब बर्का बनुवँक् किनारे रहल चर्चित बनदेवी मन्दिरमे दर्शन करुइयनके कमि नैहो । अटरै किल नाही के गाउँमे रहल कालीमाई मन्दिरके फेन अपन अलग्गे आस्था बटिस ।
कैलारी गाउँपालिका विदेशी ओ स्वदेशी पर्यटकनके रोजाइके गन्तब्य बनसेकले बा । बनुवाँ फँटुवासे लेके थारु गाउँ घुमेक लाग आन्तरिक पर्यटकनके संख्या बर्हटि गैल बा । जंगली जानबर हेरे पैना सिजन फें इहे हो । अझकल कैलारी गाउँपालिका भिट्टर पर्ना ताल टलैया पर्यटकीय क्षेत्र आन्तरिक पर्यटक अइना क्रम बर्हटि रहल कैलारी गाउँपालिका अध्यक्ष लाजुराम चौधरी बटैठैं ।
उहाँ कहलैं, ‘पहिलेकसे अझकल घुमे अउइया मनैं ढेर बिल्गैठैं । विशेष कैके रखौना तलुवा हेरे अउइया पहुननके आवाजाही बर्हल बा । वडा नम्बर ७ मे रहल रखौना टलुवा १६ बिघामे फैलल एक प्राकृतिक टलुवा हो । ओहेमारे इ टलुवाके सौन्दर्यसे हरेक मनै मोहन्याँ जैठैं ।’
‘पर्यटकीय क्षेत्रके रुपमे कैलारी अपन अलग्गे पहिचान बनासेकले बा,’ उहाँ कहलैं, ‘पर्यटनके सम्भावना होके फेन कैलारीहे सरकार पर्यटन गन्तव्यस्थल घोषणा अभिन कैले नैहो । पर्यटनक हिसाबमे पर्यटन नेपालके सुदूरपश्चिमहे अपहेलित कैना फेन कैलारीके डोसर समस्या हो कलेसे फरक नैपरि ।’
प्राकृतिक सम्पदासे भरिभराउ कैलारी गाउँपालिका राज्यसे पाछे परटि गैल बा । भौतिक पूर्वाधार निर्माणसे लेके प्रचारप्रसारमे ओटरा ध्यान नैडेके सोंचलहस विकास नैहुइल जुझारु नेता राज समझ चौधरीके कहाइ बा ।
गाउँ क्षेत्रमे पर्यटन विकासके लाग होमस्टे सन्चालनके लाग जुट्टी रलेसे फेन स्थानीय तहसे अभिन कौनो सहयोग नैमिलल के गाउँक् सुनिता चौधरी बटैलैं । ‘थारु समुदाय भिट्टर भासा, साहित्य, कला, संस्कृतिके संरक्षण करक लाग हमरे के गाउँ थारु होमस्टे संचालनके लाग प्रक्रिया आघे बर्हैलि मने कौनो सहयोग नैपाके कुछु करे नैसेकले हुइ,’ उहाँ कलैं ।
देशभरिम् ताल टलैया ढेर रहल जिल्ला मन्से कैलाली फें एक हो । यहाँ सौ से जेडा प्राकृतिक ताल टलैया बा । वन क्षेत्रमे रहल प्राकृतिक टलुवा महत्वपूर्ण बा । विश्व रामसार सुचीमे सुचीकृत घोरीघोरा टलुवा फेन यहैं परठ । कैलालीके कैलारी गाउँपालिकामे डेढ सयसे ढेर ताल टलैया रहल तथ्यांक बा ।
कैलालीमे पर्र्ना बसन्ता जैविक मार्ग अन्तर्राष्ट्रिय महत्वके जैविक मार्ग हो । इ भिट्टर रहल ताल टलैया जैविक विविधतासे महत्वपूर्ण मानजाइठ । इ मन्से कैलारी गाउँपालिका वडा नम्बर ७ मे पर्र्ना रखौना टलुवा फें हो । प्रचारप्रसारके कमिसे सबके लजरसे ओल्टारमे बा । पर्यटकीय क्षेत्रके रुपमे विकास करे सेक्लेसे, एकर संरक्षण संगे आर्थिक विकास हुइसेकी । इ टलुवा जैविक विविधतासे भरिभराउ बसन्ता संरक्षित क्षेत्रमे रहल स्थानीय मोतीराम चौधरी बटैलैं ।
कोरोना माहामारी हटल बाड अब्बे स्थानीय ओ आन्तरिक पर्यटक ओइनसे चैनार हुइटी रहल स्थानीय प्रबिन चौधरी बटैलैं । बैसाखके हरियाली डेख्के हरेक पदन घुमे अइउयनके रखौना टलुवा आउर चैनार हुइटि गैल उहाँ बटैलैं ।
रोज टलुवामे अझकल डुर डुरसे चुक्की खाइ ओ घुमे अइटि रहल स्थानीय बटैठैं । इ टलुवाहे संरक्षण करे सेक्लेसे ५ ओ ७ वडाके किसान ओइनहे कृषिके सिचाइके ढेर सहयोग पुग्ना स्थानीय गणेश चौधरी बटैलैं ।
टलुवामे मच्छी पालक लाग ठेक्का डेगैल बा । मच्छी बेंचके हुइल आम्दानीसे कुछ रकम टलुवा विकासके लाग खर्च लगैना ठेक्डार नारायण चौधरी बटैठैं । मने अइना दिनमे टलुवाहे सजिसजाउ, सुन्दर ओ सोहावर बिल्गाइक लाग भौतिक पूर्वाधारके संरचनामे आकुर ठप विकास कैटी जैना टलुवाके ठेक्डार नारायण चौधरी बटैलैं ।
जैना डग्गर
धनगढी उपमहानगरपालिकासे ३० किलोमिटर पुरुब बैजपुर गाउँ हिट्कले हुलाकी डग्गरमे परठ रखौना टलुवा । हसुलिया बजारसे ३ किलोमिटर पुरुब ओर जाइ परठ इ टलुवाके सौन्दर्य हेरक लाग । निसुल्क रुपमे हेरे पैना रखौना हेरक लाग बगाल बनाके गैलेसे बरा चम्पन लागठ ।
