थारु राष्ट्रिय दैनिक
भाषा, संस्कृति ओ समाचारमूलक पत्रिका
[ थारु सम्बत २४ कार्तिक २६४९, अत्वार ]
[ वि.सं २३ कार्तिक २०८२, आईतवार ]
[ 09 Nov 2025, Sunday ]

टिना खेतीसे आर्थिक सशक्तीकरणमे टेवा

पहुरा | ८ चैत्र २०८०, बिहीबार
टिना खेतीसे आर्थिक सशक्तीकरणमे टेवा

पहुरा समाचारदाता
हसुलिया, ८ चैत ।
कैलारी गाउँपालिका–१ हरिनगरके अमृता चौधरीहे आजकाल्ह सानोटिनो खर्चके लाग गोसियासे हात फैलाई नइपरठीन । सामुहिक टिना खेतीसे संकलन हुइल रकम समुहके कोषमे जम्मामे कैना आवश्यकता अनुसार समुहके सदस्यहुक्रे सहुलिय दरके पैसा लेना करल उहाँ बटैठी ।

चेतना कृषक समुहके सचिव समेत रहल उहाँ कहली, ‘पहिले पाँच–दश रुप्या आवश्यकता परे औरे जनहनथे हाथ फैलाई परे अब्बे कैलारी गाउँपालिकास्थित सहास नेपालसे कार्यान्वयन करल स्थानीय प्रयासमे खाद्य सुरक्षा रुपान्तरण (लिफट) परियोजना अन्र्तगत सामुहिक टिना खेतीके सुरुवाट करलपाछे महिलाहुकनके आर्थिक सशक्तीकरणमे टेवा पुगल बटैठी ।

समुहके अध्यक्ष रिदिमा चौधरी अपनेहुक्रे आर्थिक अवस्था कम्जोर रहल, विपन्न, एकल महिला, मुक्तकमैया महिलाहुकनहे समेतके चेतना संजाल गठन करके सामुहिक टिना खेती सुरुवाट करल बटैठी । डेढ कटठा जग्गामे टिना खेती करके पहिल लटके टिना विक्री करके दुसरा चरणमे फेरसे लगाइल उहाँ बटैठी । उहाँ कहली, ‘समुह गठन करके टिना खेतीके सुरुवाट करेबेर कोईफे विश्वास नइकैना मने उत्पादन हुइल टिना विक्रीसे समुहमे रकम जम्मा हुइ लागलपाछे घर परिवारलगागतसे सपोट करे लागल बटै ।’

टिनाके सुरुवाट करेबेर बजारीकरणमे समस्या अइलेसेफे अब्बे टिना खेती कैना ज्ञान पाइल ओ यिहीहे विस्तार कैना योजना रहल सुनैली । उहाँ कहली, ‘अब्बे डेढ कटठामे सामुहिक रुपमे टिना खेती करठी । उहीहे विस्तार करके पाँच कटठामे कैना योजना बा । समुहके सदस्यहुक्रे सामुहिक संग्गे व्यक्तिगत रुपमे टिना खेती करके आय आर्जन करटी रहल बटै ।’ टिना खेती करलपाछे एक÷दुई रुप्या आम्दानीसे घर खर्च चलैना सहजुल हुइल अध्यक्ष रिदिमा बटैठी । टिना खेतीसंग्गे सामुहिक बचत ओ महिला शसक्तीकरण, सामाजिक विकृति न्यूनिकरणके लाग मासिक रुपमे छलफलफे करटी रहल उहाँ बटैठी ।

टिना खेतीमे राशायनिक मलके सट्टा प्रङगारिक मल ओ टिनामे लग्ना किरासे बचाईक लाग जैविक विशादीके प्रयोग करके उत्पादनमे जोर डेहल बटैठी । समुहके अध्यक्ष रिदिमा कहठी, ‘राशायानिक मल ओ बजारमे मिल्ना विषादीसे टिना खेती मजा बनाई सेक्जाई मने मानव स्वास्थ्यमे कटरा असर परी कना ध्यान डेना जरुरी बा । हम्रे उत्पादक हुई । ओकरसंगे उपभोक्ताफे हुई । हमार टिना अर्गायानिक रहठ । अपन बनाइल प्राङगारिक मल ओ जैविक विसादीके प्रयोग कैल बा । बजारमे विक्री हुके बाँचल टिना हमार भान्सासम पुगठ । हम्रे सक्कु स्वास्थ्य प्रति सचेत बटी ।’

कैलारी गाउँपालिका वडा नम्बर १ के वडा अध्यक्ष धोजहरिपाल बोहरा यी बरष पालिकामे बजेट कम आइल मने अइना आर्थिक बर्षमे महिला लक्षित कार्यक्रमसे बजेट विनियोजना करके महिलाहुकनहे तालिम लगायत क्षेत्रमे सहयोग कैना प्रतिवद्धता जनैलै ।

चेतना कृषक समुह जस्टे कैलारी गाउँपालिका–८ पूर्व टेढी गठन हुइल पहुरा कृषक समुहमे आवद्ध रहल ११ जानेफे व्यक्तिगत रुपमे टिना खेती सुरुवाट करले बटै ।

टिना खेती करलपाछे आय आर्जनमे टेवा पुगल समुहके अध्यक्ष रुपा चौधरी बटैली । उहाँ कहली, समुहमे २६ सदस्यीय रहल बटी मने ११ जाने टिना खेती करठी । टिना उत्पादनसे घरखर्च चलैना सहजुल हुइल बा । अपन चाहल टिना बजारसे किने नइपरल हो ।’

समुहके सदस्य शोभा चौधरी अपनेहुक्रे पहिल चरणमे कैगिल टिना उत्पादन बजार नइपाके खेर गैल बटैठी । टिना खेती सुरु करलपाछे सिकाई हुइल बा,’उहाँ कहली,‘अब्बे यिहीहे विस्तार करटी व्यावसायिक रुपमे आघे बह्रना योजना बा । सहास नेपाल ओ स्थानीय सरकार बजारीकरणमे सहयोग करलेसे कृषक समुहके हौसला प्रदान हुइना रहे ।’ समुहके कोषाध्यक्ष सैजुराम चौधरी पहिले परिवर्तन हुइल नइरहे । समुह गठन संगे टिना खेतीके सुरुवाट ओ समुह बचत, समुहमे हुइना छलफलसे समाज परिवर्तनमे टेवा पुगल बटैलै । उहाँ कहलै, टिना खेतीसंगे समाजमे रहल विकृति विसंगति हटैना, सरसफाई, लागु औषध नियन्त्रण कैना, बाल विवाह न्यूनिकरणके लाग समुहमे छलफल हुइटी आइल बा ।’

समुहके सदस्य जुगराम चौधरीफे टिना खेतीके आर्थिक आयआर्जनसंगे समुहके सदस्यहुकनके क्षमता विकासमे टेवा पुगल बटैठै ।

कैलारी गाउँपालिका–८ के वडा अध्यक्ष तारामल कठरिया सहास नेपालसे संचालन करल गरिविधि नमूना रहल बटैलै । उहाँ कहलै, ‘यी संथासे समुह गठन करके टिना खेतीसे लेके क्षमता अभिवृद्धिमे समेट सहयोग पुगैले बा । वडा नम्बर ८ मे टिना खेती संचालन हुइलपाछे महिलाके आर्थिक सशक्तीकरणमे सहयोग पुगल बा ।’ उहाँ वडा कार्यालयसे हुइना सहयोग सदैव रनाफे प्रतिवद्धता जनैलै ।

कैलारी गाउँपालिकास्थित सहास नेपालसे कार्यान्वयन करल स्थानीय प्रयासमे खाद्य सुरक्षा रुपान्तरण (लिफट) परियोजना कैलारीके पाँच ठो वडामे संचालन हुइल परियोजना अधिकृत नरेश चौधरी बटैलै । उहाँ परियोजना मार्फत कृषि पोषणसंगे सामाजिक कुरुति हटैना काम करटी रहल बटैलै । यिहे विच बुधके रोज टिना व्यापारी ओ कृषक समुहविच अनुभव सातासाट कैगिल ओ समुहसे कैगिल टिना खेतीके अनुगमन कैगिल बा ।

अनुगमन कार्यक्रममे सहास नेपालके नरबहादुर जिरेल, स्वास्थ्य प्राविधिक माया चौधरी, कृषि प्राविधिक नवराज चौधरी, बन प्राविधिक विप्लव चौधरीलगायत टमान कृषक समुहके प्रतिनिधिहुकनके सहभागिता रहे ।

जनाअवजको टिप्पणीहरू