थारु राष्ट्रिय दैनिक
भाषा, संस्कृति ओ समाचारमूलक पत्रिका
[ थारु सम्बत १४ बैशाख २६४९, अत्वार ]
[ वि.सं १४ बैशाख २०८२, आईतवार ]
[ 27 Apr 2025, Sunday ]

लोभावन पुरैना टलुवा एक परिचय

पहुरा | १२ फाल्गुन २०७८, बिहीबार
लोभावन पुरैना टलुवा एक परिचय

परिचय

कट्कुँइयाँ कट्कुइयैसे भरल पुरैना टलुवा फेन एक्ठो प्राकृतिक टलुवा हो । पुरैनाहे नेपाली भासामे कमल कहिके चिन्ह्जाइठ । ओहे मारे इ टलुवाहे कमल पोखरी फेन कठैं । पुरैना फुलासे भरल हुइलक् ओर्से स्थानीय लोग एकर नाउँ पुरैना ढरलैं । मने पाछे जाके गैर थारु लोग सहि उच्चारण करे नैजानके कमल पोखरी ढारडेलैं । एकर असलि नाउँ पुरैना जो हुइस् । सुरुमे इ टलुवा ६० बिघामे फैलल् रहे । बर्सल पानीसे बनुवँक् माटी पुह्के टलुवा बहुतसे भँठसेकल बा । मोहेकमारे अझ्कल इ टलुवा ३५ बिघामे सिमित हुइल बा । एकर लाग फेनसे पुराने संरचना जस्टे बनैनामे स्थानीय निकायसे गेह हुइटी बा ।

सुन्दरता

कैलारी गाउँपालिका वडा नम्बर ३ उत्तर भररी कैलालीमे अवस्थित बा इ टलुवा । कैलारी गाउँपालिका कार्यालय रहल बजार हसुलियासे ५ किलोमीटर पस्छिउ उत्तर परठ इ टलुवा । अझ्कल पुरैनक् फुलासे रंगिबिरंगी ओ हरियर बिल्गाइठ । सेल्खी, कट्गेंररा लगायट टमान मेरके जरिबुटी फेन मिलठ् यहाँ । टलबक्टी, मैना, सुग्गा, गैनी, बाज, खेखौरा, साँप, गोजर, बिच्छी लगायट कैयो मेरके चिरैंचुरंगन ओ जिवजन्तु फेन मिल्ठैं । टलुवाके ठेक्का लेके लोकल बक्ती, राज बक्ती ओ चाइनिज बक्टी फेन पालन हुइल बा इ टलुवम् । यहाँ कमन, ग्रास, सिल्भर मछ्छी पालन फेन कर्ठैं ।

भ्युउटावर

टलुवाहे चारुवरसे अवलोकन करक् लाग टलुवक् उत्तर ओर भ्युउटावर बनाइल बा । जहाँसे चहुर्के पूरा टलुवा प्रस्त रुपमे हेरे सेक्जाइठ । छोट छोट लर्कन्के लाग बल्हा (पिन्ग) फेन बनाइल बा । बनभोज खैना ठाउँ फेन बरा सिट्टर ठाउँ बा । पानीमे सयर करक् लाग लाउक् सुविधा बा । आन्तरिक पर्यटक ढिरे ढिरे अइटि बटैं । मने प्रचार प्रसारके कमि बा ।

टलुवक् बिच्चेम् एक्ठो टापु जस्टे बनाइल बा । पर्यटक अइलेसे ओहैं जाके खानपिन करे सेक्ना व्यवस्था फेन बा । लोकल मुर्गिक् सिकार, लोकल, चाइनिज बकटीक् सिकार, अन्डा, घोंघी, कमन, ग्रास, सिल्भर मछ्छिक् स्वाद लेहे सेक्ना बा । हरियर, सुन्दर, शान्त वातावरणमे राहरंगी करुइयन्के लाग बरा गजपके ठाउँ हो पुरैना टलुवा ।

संरक्षण

टलुवक् संरक्षणके लाग थारु सामुदायके परम्पराके इतिहाससे जोरल बा । स्थानीय मनिराम चौधरी लगायत २ जहनके सझिया ठेक्कासे इ टलुवामे मछ्छि ओ बक्टी पालन कैके टलुवाहे पर्यटकीय स्थल बनैनामे महा जोरसे डँटल बटैं । कैलारी गाउँपालिका पर्यटकीय क्षेत्र बनैनामे ध्यान डेले बा । मने ओट्रासे सम्भव नैहुइसेकी । एकर लाग केन्द्र सरकारके जरुरत बा । इ टलुवामे घोंघी, घोंघा, सुटही फेन मिल्ठैं । प्रचारप्रसारके कमिसे इ टलुवा ओल्टारमे परल बा । विश्व सिमसार क्षेत्र बनैलेसे बाह्रय ओ आन्तरिक पर्यटक अइना ढेर सम्भावना बा ।

सिंचाइ

इ टलुवक् पानी जेडा हुइलेसे कृषिमे लगानी लगैना वयवस्था कैगैल बा । इ टलुवक् पानी भररी, लालपुर, निमुवाबोझी गाउँक् किसान लोग उपभोग करे पैले बटैं । इ तीन गाउँक् किसानन्हे कृषि सिचाइके लाग बहुत सुविधा हुइल बटिन । ओहकमारे यहाँ कृषि उत्पादन मजा हुइटी गैल बा ।

प्रचारप्रसारके अभाव

पुरैना टलुवा धनगढी बजारसे दुर हुइलेक ओरसे ओत्रा प्रचार प्रसार हुइ नैसेकल हो । एकर बारेम स्थानीय निकाय गाउँपालिका, वडा पालिका ध्यान डेहे पर्ना जरुरी बा । साहित्यकार, पत्रकार, विद्यार्थी लगायत आन्तरिक ओ बाह्य पर्यटक प्रत्यक्ष अवलोकन करैना जरुरी बा । सक्कुजे अपन अपन ठाउँसे पुरैना टलुवाके संरक्षण सम्वर्धन कैनामे परगा बर्हाइपर्ना बा । सुन्दर शान्त हरियर वातावरणमे रमाइ । राज्यके लजर हलि पुगे सुसार कर्नामे । स्थानीय लोग आब जुर्मुराइ पुरैना टलुवाहे एक पर्यटकीय क्षेत्र बनाइक लाग लागे पर्ना बा ।

संरक्षणके अभ्यास

कैलाली जिल्लाके कैलारी गाउँपालिका ३ उत्तर भर्री गाउँमे रहल पुरैना टलुवा पर्यटक लोगनके मन लोभ्यइटी बा । अझ्कल रोजाना हजारौंके संख्यामे पर्यटक लोग चुक्की, फिलिम सुटिंग ओ घुमफिरके लाग पुरैना टलुवा जाइ लागल बटैं । टलुवा अवलोकन, घुमघाम करक लाग टमान ठाउँसे आन्तरिक पर्यटक लोगनके चहलपहल बर्हटी गैल स्थानीय घर रहल शिक्षक हनुमान चौधरीके कहाइ बा । प्राकृतिक सिमसार क्षेत्र अन्तरगत पर्ना यी टलुवा बहुट रमणीय क्षेत्र हो । टमान प्रजाति चिरैंचुरंगन, बनौवामे टमान मेरके जीवजन्टु, मेर मेराइक हरियर रुखुवा बरिख्वा सहजे हेरे मिल्ना यी राज्यके लजरसे ओल्टार परल ओरसे पर्यटकीय क्षेत्रके रुपमे विकास करे पर्ना हनुमान चौधरी बटैठैं ।

पुरैना टलुवामे अझ्कल रोजाना एक सौ से एक हजार सम पर्यटक घुमे अइठैं । प्रचारप्रसार नैहुइलक ओरसे पहिले खासे पर्यटक लोगनके रोजाइमे नैपरल यी टलुवा कुछ समयसे एहोंर चहलपहल ढेर हुइटी गैल बा । भररी गाउँसे हल्का उत्तर बनुवाँके किनारे सुन्दर शान्त ठाउँ पुरैनामे सब प्रजातिके चिरैंचुरंगन, जंगली जानबर हेरे मिल्ना ओ लाउमे बैठके सयर करे सेक्जाइठ स्थानीय मनिराम चौधरी बटैठैं । टलुवामे बहुत मेरके व्यवसायी करे सेक्ना सम्भावना बा । स्थानीय मनिराम चौधरी लगायत २ जहनके टिम ओहे टलुवामे मच्छि ओ बक्टी पालन कैले बटैं । जहाँ कुछ युवा रोजगार फेन पैले बटैं ।

उहाँके अन्सार पाछेक् समय पर्यटक लोगनके मन पर्ना सफल यी टलुवा चुक्की खैना ठाउँके रुपमे फेन परिचित हुइटी बा । अझ्कल रोज डु तीन बगाल चुक्की खाइ अइठैं । मने, प्राकृतिक सुन्दरतासे भरिभराउ टलुवक् पूर्वाधार विकासमे ओट्रा ध्यान नैपुगल हो । ओकर लाग स्थानीय निकायहे ध्यान डेहे पर्ना बिल्गाइठ ।

कुछ बरससे एहोंर कैलारी गाउँपालिका टलुवाके संरक्षण कैना योजना पहल हुइटी रहल बटागैल बा । टलुवाके आँजर पाँजर सफा सुघ्घुर संरचना बनैना ओ सिमसार क्षेत्रहे जा जस्टे अवस्थामे बा ओहे अन्सार प्राकृतिक सुन्दरताहे संरक्षण कैना गाउँपालिका जनैले बा । टलुवक् चारुओर हेरक लाग भ्युउटाउवर बनैना ओ जल यात्राके लाग कठुवक् लाउ बनैना लक्ष्य गाउँपालिका अध्यक्ष लाजुराम चौधरी बटैलैं ।

जैना डग्गर

टलुवा घुमे अउइया आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक लोगनहे लक्षित कैके टलुवाके संरक्षण हुइना जरुरी बा । धनगढी बजारसे हुलाकी सडक हुइटी २५ किलोमिटर पुरुब भर्री गाउँसे उत्तर बनुवँक् किनारे सुन्दर रमणीय टलुवा पुगे सेक्जाइठ पुरैना टलुवा । यी टलुवा अब्बे सिमसार ओ पर्यटकीय क्षेत्रके रुपमे विकास हुइटी बा । पुरैनक् फुला किल हुइलक ओरसे यी टलुवक् नाउँ पुरैना हुइल स्थानीय राजु चौधरीके कहाइ बा ।

कैलारी गाउँपालिका कार्यालय रहल हसुलिया बजारसे ५ किलोमीटर पस्छिउ उत्तर परठ इ टलुवा । अझ्कल पुरैनक् फुलासे रंगिबिरंगी ओ हरियर बिल्गाइठ । सेल्खी, कट्गेंररा लगायट टमान मेरके जरिबुटी फेन मिलठ् यहाँ । टलबक्टी, मैना, सुग्गा, गैनी, बाज, खेखौरा, साँप, गोजर, बिच्छी लगायट कैयो मेर्के चिरैंचुरंगन ओ जिवजन्तु फेन मिल्ठैं । टलुवाके ठेक्का लेके लोकल बक्ती, राज बक्ती ओ चाइनिज बक्टी फेन पालन हुइल बा इ टलुवम् । यहाँ कमन, ग्रास, सिल्भर मछ्छी पालन फेन कर्ठैं । आन्तरिक पर्यटक लोगनके लोभ्यइटी बा पुरैना टलुवा । इ टलुवा जस्टे हमार कैलाली जिल्लामे फेन बहुत ठाउँ बा पर्यटकीय स्थल । कैलारी गाउँपालिका फेन एक पर्यटक लोगनके लाग मन खिच्टी गैल बा । स्थानीय निकायसे विकास हुइटी गैल बा ।

जनाअवजको टिप्पणीहरू