हमार मनै जिट्टी बटै कि ? मुसेक्लै ?

पहुरा समाचारदाता
हसुलिया, १६ भदौ । विस्तृत शान्ति सम्झौता हुइल १५ बर्ष विटलसेफे वेपत्ता पारल नागरिकके स्थिति सार्वजानिकरण करे नइसेकलपाछे वेपत्ता परिवारके गोसिनीयहुक्रे सरकारसे प्रश्न करलै, हम्रे एकल कि दोकल ?
विस्तृत शान्ति सम्झौताहुकेफे अभिनसम कौनो ठोस प्रगती हुई नइसेकलपाछे कैलारी गाउँपालिका वडा नम्बर ८ कृष्णी चौधरी सरकारसे उ प्रश्न करल रहिट ।
‘घरके मुली÷घर ब्यवहार चलुइया, मुख्य व्यक्तिहे वेपत्ता पारलपाछे परिवारके सदस्यहे घर व्यवहार कैसिक चलैना हो’, उहाँ कहली,–‘बालबच्चाके लालनपालन कैना, शिक्षादिक्षा ओ स्वास्थ्य उपचारमे बहुट असर परटी बा ।’ वेपत्ता पारल पीडित परिवारहुकनके अवस्था भन झनझन दर्दनाक बन्टी गैल बा । हमार मनै जिट्टी बटै कि ? मुसेक्लै ? कना आशा ओ निराशाके दोसाधमे परके अपनेहुक्रे टमान समस्यासंग जुझटी सघर्षपुर्ण जीवन जीउन बाध्य रहल उहाँ कहली ।

द्वन्दकालमे ढेर नागरिक वेपत्ता पारगिनै, एक दुई जाने केल लाश हेरके कोई सुनल भरमे दहसंस्कार करले हुइही । ओइनहे सहिद कहबो, की मरल कबो की वेपत्ता पारल । कानूनी द्धिबिधा आइलपाछे बाध्यहुके मृत्यू दर्ता कैना अवस्बा उहा बटैठी । मने अपन परिवार अभिन अइना आशमे कानूनी रुपमे मृत्यूदर्ता करे नइसेकल उहाँ कृष्णी बटैली ।
ओस्टेक करके वेपत्ता पारल नागरिकके स्थिति सार्वजानिकरण ओ पीडितके न्यायमे सरोकारवालाके भूमिका विषयक अन्तरक्रिया कार्यक्रम बुधके रोज हसुलियामे हुइल बा । बलपूर्वक वेपत्ता पारल पीडितहुकनके ११औं अन्तराष्ट्रिय दिवस २०७८ के अवसरमे हुइल कार्यक्रमके वडका पहुना कैलारी गाउँपालिका अध्यक्ष लाजुराम चौधरी रहल रहिट ।
कार्यक्रममे उहाँ वेपत्ता परिवारके लाग गाउँपालिकासे टमान सहयोग करटी आइल बटैलै । वेपत्ता पारल नागरिकके परिवारके ढेर पीडा रहल ओरसे कतिपय अभिनफे जिट्टी सहिद हुके बाँच्न बाध्य रहल बटैलै । शहिद परिवारहे परिचयपत्र देहुवाइक लाग दवाद डेहे पर्ना बटैलै । मनमे उकुशमुकुश हुइलेसे द्वन्द सृजना हुइना उहाँ कहलै ।
एडभोकेसी फोरम नेपालके प्रदेश संयोजक विरबहादुर विष्ट कार्यक्रमके बारेमे जानकारी डेटी टमान आयोग अइलेसेफे वेपत्ता पारल नागरिकके अवस्था सार्वजनिकीकरण करे नइसेक्ना राज्यके भारी कम्जोरी रहल बटैलै । वेपत्ता पारल परिवारके आफन्त अपन परिवारके सदस्यहे सम्झना बाहेक कुछ करे नइसेकल उहाँ बटैलै ।
एफडब्लुएलडीके जिल्ला संयोजक रेनु प्रधानश्रेष्ठ शान्ति सम्झौता हुइल नम्मा समय विटसेक्लेसेफे द्धन्दपीडितके तथा वेपत्ता पारल परिवारके अवस्था जस्टे टस्टे रहल बटैली । उहाँ द्धन्दपीडितके तथा वेपत्ता पारल परिवारके लाग आर्थिक रुपान्तरणमे सहयोग, आर्थिक शसक्तीकरणके लाग आयमुलक तालिमसंगे सामान उपलब्ध करैटी आइल बटैली ।

टिपिओ नेपालके जिल्ला सहजकर्ता कमला बुढाठोेकी द्धन्दपीडितके तथा वेपत्ता पारल परिवारसे वेपत्ता पारल अपन मनैनके सम्झना ओ लौटके अइना आशमे अभिनफे बैठटी रहल बटैली । द्धन्दकालमे यातना पाइल परिवारसे अभिनफे विगतके बाट विस्राई नइसेकल बटैली ।
द्धन्द पीडित साझा चौतारीके प्रदेश संयोजक गणेश मल्लके अध्यक्षतामे हुइल कार्यक्रमके संचालन कृष्णी चौधरी करले रहिट । उहे अवसरमे गाउँपालिका अध्यक्ष लाजुराम चौधरीमार्फत प्रधानमन्त्रीहे १२ बुँदे ज्ञापन पत्र पेश बुझाइल बा ।
ज्ञापनपत्रमे सक्कु बलपुर्वक वेपत्ता पारल व्यक्तिके स्थिति तुरुन्त सार्वजनिक करे पर्ना, पीडितके सत्य, न्याय ओ परिपूरणके अधिकार सुंनिश्चित करे पर्ना, विश्वसनीय ओ परामर्शयुक्त प्रक्रियासे संक्रमणकालीन न्यायसम्बन्धी ऐनहे सर्वोच्च अदालतसे डेहल आदेश, पीडितके सरोकार ओ अन्तर्राष्ट्रिय चासो समेतहे मध्यनजर करटी अन्तर्राष्ट्रिय मानवअधिकार सम्बन्धी कानूनके मापदण्ड अनुरुप संशोधन करे पर्ना माग करल बा ।
बिगतके सशस्त्र द्धन्द्धकालमे हुइल वेपत्ता घटनामे संलग्नहुकनहे कानूनी दायरामे नन्ना व्यवस्था मिलाई पर्ना, वेपत्ता पर्ना कार्य विरुद्धके संयुक्तराष्ट्र संघीय महासन्धी अनुमोदन करे पर्ना, वेपत्ता पारल व्यक्तिके गोसिनीयाहे सामाजिक सुरक्षाभत्ताके व्यवस्था करे पर्ना ज्ञापनपत्रमे उल्ले बा ।

बेपत्ता पारल व्यक्तिके नाममे रहल सम्पत्ति हस्तान्तरणके कानूनी व्यवस्थाके लाग सहजिकरण करे पर्ना, बेपत्ता लगायतके द्धन्द्ध पीडितके यकिन तथ्याङक संकलन करके ओइने लक्षित प्रर्याप्त परिपुरणके कार्यक्रम नाने पर्ना, संक्रमणकालीन न्याय प्रक्रियामे राजनीतिक हस्तक्षेप बन्द करे पर्ना माग करल बा । मानवअधिकार तथा मानवीय कानुनके सम्मान करे पर्ना लगायत टमान माग करल बा ।
ओस्टेक करके बलपूर्वक बेपत्ता पारल पीडितहुकनके ११ औं अन्तराष्ट्रिय दिवस २०७८ के अवसरमे हसुलियामे बलपूर्वक वेपत्ता पारलहुकनके सम्झनामे दिप प्रज्वलन करल बा ।
