१२ नं. वडामे प्रवेश निषेध, १ हजार जरिवाना !

लखन चौधरी
धनगढी, ११ जेठ । पहुनी खाई जैना संस्कार ओ खेझरी टुरे जैना मनैनसे कोरोना भाइरस (कोभिड १९) के जोखिम बह्रलपाछे कैलाली जिल्लाके एकठो स्थानीय तहके एकठो वडामे प्रवेश निषेध करगिल बा । निषेध किल नाई, बाहेरके मनै प्रवेश कर्लेसे वा करैलेसे दण्डित कर्र्ना नियम समेत जारी करगिल बा ।

कैलालीके घोडाघोडी नगरपालिकाके वडा नं. १२ हे महामारीसे बचाइक लाग उ नियम लगागिल बा । खोपा, कोटा, शान्तिनगर, शिवपुर, बनबर्सा, गुरही, नक्फोरुवा गाउँ रहल उ वडाहे महामारीसे बचाइक लाग वडा कार्यालयसे बाहेरक मनैन्हे गाउँ तथा वडाभिट्टर पेले नैडेना नियम लगैले बा ।
जेकर कारण हो, समुदायमे रहल पहुनी खैना संस्कार ओ खेझरी टुरे जैना मनैनके भिरभार । उ भिरभारसे गाउँमे अइनाजैना बह्रलपाछे ओ जारी करल नियमसे उहाँ भिरभार आजकाल नियन्त्रणके दायरामे आइल हो ।

वडा अध्यक्ष पर्ना कुमार चौधरी वडाभिट्टर प्रवेश निषेधके कारण खुलैटी कहलै–‘हमार वडा वसन्ता संरक्षित वन अर्थात बरका बनुुवासे जोरल क्षेत्र हो । जहाँ बहुसंख्याक् थारु जातिके बसोबास फेन बा । थारु समुदायमे एक गाउँसे डोसर गाउँमे रहल आपन नातपातन् घर पहुनी खाई जैना संस्कार पहिलेसे बा । बैशाखसे जेठके समयमे वनुवामे पाक्न खेझरी टुर्ना ओ ओहे बाहानामे गाउँमे पहुनी खाई जैना मनैनसे भिरभार हुई लागलपाछे निषेध करल हुइटी ।’

वडा कार्यालयसे उ नियम लागु हुइल हो । खेझरी टुर्ना बाहानामे टीकापुर, भजनी, लम्की, सुखडलगायत क्षेत्रसे अइना मनैनसे भिरभार हुई लागलपाछे वडा क्षेत्र महामारीके जोखिममे परल वडा अध्यक्ष चौधरीके कहाइ बा ।

भलमन्सा ओ यूवाहुकनके नियन्त्रणमे वडा
वडा अध्यक्ष चौधरी कहठै–‘वडाभिट्टर बाहेरके मनैनसे अइना जैना ढिउर हुई लागल रहे । दैनिक संयौं बाहेरके मनै विना काम अइना जैना करै । कसिक बचैना कहिके बहुट चिन्ता लागे । जोखिम बह्रलपाछे वडाभिट्टरके सक्कु गाउँक् भलमन्सा ओ यूवाहुकनके भेला कर्ली ओ परिचालन कर्ले बाटीं । नियमके उलंघन कर्लेसे १ हजार रुप्या जरिवाना कर्ना नियम बनैले बाटी ।’

वडाहे बचाइक लाग वडाभिट्टर प्रहरी प्रशासन नाई, भलमन्सा ओ यूवा परिचालन करगिल बा । ७ गाउँभिट्टर ७१५ घरधुरी रहल ओ ४ हजार ५८२ जनसंख्याके बसोबास रहल घोडाघोडी नगरपालिका जनैले बा । उ वडाके नागरिकहुकनहे बचाइक लाग प्रत्येक टोलके भलमन्साहुकन ओ यूवाहुकन परिचालन करगिल बा ।

पश्चिम तराईके थारु वस्तीमे हरेक बरसके माघमे लौव नेतृत्व स्वरुप भलमन्सा चुन्न प्रचलन रहटी आइल बा । उ प्रथाजन्य संस्कार अनुसार हालके महामारीसे बचैना प्रयासमे वडा कार्यालय जुटल बा ।

वडा अध्यक्ष कहलै–‘वडाहे बचाइक लाग गाउँक् भलन्साहुकन परिचालन कर्ले बाटी । थप प्रभावकारी बनाइक लाग सुनौलो यूवा सञ्जालमार्फत युवा परिचालन कर्ले बाटी । बाहेरके मनैन देख्टी किल आवश्यक सोधपुछ हुइठ । अभिनसम असिके वडाहे बचैले बाटी ।’
बाहेरसे अइना मनैनहे प्रवेश निषेध करल वडामे जरुरी काम परल बेला कसिक व्यवस्थापन करजाइठ कना पहुराके जिज्ञासामे वडा अध्यक्ष चौधरी कहलै–‘जरुरी काम परगिल कलेसे सत्यतथ्य बात पहिले बुझ्ठी । ओकरपाछे प्रवेश करैठी । मने घरभिट्टर कौनो हालतमे प्रवेश करैना काम चाँही बन्द करैले बाटी । बास बठैना काममे रोक लगैले बाटी । नातपात अइलेसे घर बाहेरे खवापिवाके पठैना कहले बाटी । ओहे अनुसार हुइटी आइल बा ।’

जेठके सुरुसे प्रवेश निषेध करल उ वडामे अभिनसम जरिवाना भर नैकरगिल हो । यहेबीच वडा तथा गाउँमे बा≈य प्रवेश निषेध करलपाछे गाउँमे हुइना भिरभार नियन्त्रणमे आइल बा । जेहिसे सम्भावित जोखिम घटल स्थानीयहुक्रे महसुस करे लागल बाटै ।

खोपा गाउँक् स्थानीय बृद्धिजीवी नारायण चौधरी कहलै–‘वनुवामे खेझरी टुरे अइना ओ गाउँम पहुनी खाई जैना क्रम रुकलपाछे सुरक्षित महसुस करटी रहल बाटी । मने कबुकाल जरुरी काम परके अइना कुछ मनै भर समस्यामे परटी आइल बाटै । तबफेन समयके गम्भीरयताहे बुझ्न ओ बुझके काम कर्ना आग्रह करटी आइल बाटी ।’

उ वडा कार्यालय महामारी नियन्त्रणमे नैआइटसम वडा क्षेत्रमे प्रवेश निषेध जारी राख्न जनैले बा ।