सुदूरपश्चिम साक्षर प्रदेश घोषणा

पहुरा समाचारदाता
धनगढी, १२ असार । सुदूरपश्चिम प्रदेश साक्षर घोषणा हुइल बा । सुदूरपश्चिम प्रदेश सामाजिक विकास मन्त्रालयके आयोजनामे धनगढी ह्ुइल एक समारोहके विच प्रदेशमे मुख्यमन्त्री कमल बहादुर शाह साक्षर प्रदेश घोषणा करल हुइट ।
सुदूरपश्चिम प्रदेशके सक्कु स्थानीय तहमे १५–६० वर्ष उमेर समूहके व्यक्तिहुक्रे ९५ प्रतिशतसे ढेर साक्षर हुसेकलपाछे प्रदेशहे साक्षर घोषणा करल हो । सुदूरपश्चिम प्रदेशके सक्कु ९ जिल्ला साक्षर घोषणा हुसेकल बटै, जिल्लासे साक्षर जिल्ला घोषणा करल समयके १५–६० वर्ष उमेर साक्षर जनसंख्या उ उमेर समूहके जम्मा जनसंख्याके ९६.१९ प्रतिशत रहल ओरसे साक्षर नेपाल वर्ष, २०७६ अवधारणापत्र वमोजिम प्रदेश साक्षरता अभियान समितिके यिहे असार ११ गतेके निर्णय अनुसार साक्षर प्रदेश घोषणाके मापदण्ड पुरा हुइल ओरसे सुदूरपश्चिमहे साक्षर प्रदेश घोषणा कैना निर्णय करल रहे ।
प्रदेशभिटरमे जिल्लागत साक्षरके अवस्था हेरेबेर सबसे पहिले दार्चुला जिल्ला २०७२ पुस १५ गते साक्षर घोषणा हुइल रहे । यहाँ १५–६० बर्षसमके कुल जनसंख्या ६८ हजार ५४५ रहलमे ६५ हजार ३९२ जाने ९५.४० प्रतिशत साक्षर रहल बटै ।
बैतडी जिल्ला २०७६ बैशाख ६ गते साक्षर घोषणा हुइल रहे ।
यहाँ १५–६० बर्षसमके कुल जनसंख्या ८० हजार ८०८ रहलमे ७८ हजार ४ जाने ९६.५३ प्रतिशत साक्षर रहल बटै । डडेल्धुरा जिल्ला २०७६ बैशाख ८ गते साक्षर जिल्ला घोषणा हुइल रहे । यहाँ १५–६० बर्षसमके कुल जनसंख्या ८९ हजार ८०८ रहलमे साक्षर ८६ हजार ९३२ जाने ९६.८ प्रतिशत रहल बटै ।

ओस्टेक बझाङ जिल्ला २०७९ असार ७ गते साक्षर घोषण हुइल रहे । यहाँ १५–६० बर्षसमके कुल जनसंख्या १ लाख ३४ हजार ५६९ रहलमे साक्षर १ लाख २८ हजार ६५० जाने ९५.६० प्रतिशत बटै । बाजुरा जिल्ला २०७९ असार ३० गते साक्षर घोषणा हुइल रहे । यहाँ १५–६० बर्षसमके कुल जनसंख्या ९४ हजार २०५ रहलमे साक्षर ९१ हजार ६७१ जाने ९७.३१ प्रतिशत रहल बटै ।
ओस्टे डोटी जिल्ला २०८० जेठ ३२ गते साक्षर जिल्ला घोषणा हुइल रहे । यहाँ १५–६० बर्षसमके कुल जनसंख्या १ लाख ४४ हजार १३३ रहलमे साक्षर १ लाख ३९ हजार १६१ जाने ९६.५५ प्रतिशत रहल बटै । अछाम जिल्ला २०७८ असार २१ गते साक्षर जिल्ला घोषणा हुइल रहे । यहाँ १५–६० बर्षसमके कुल जनसंख्या १ लाख ६४ हजार २०५ रहलमे साक्षर १ लाख ५६ हजार ८८२ जाने ९५.५५ प्रतिशत रहल बटै ।
कैलाली जिल्ला २०७९ असार २९ गते साक्षर जिल्ला घोषणा हुइल रहे । यहाँ १५–६० बर्षसमके कुल जनसंख्या ५ लाख ६० हजार ७७३ रहलमे साक्षर ५ लाख ३९ हजार ६६२ जाने ९६.२० प्रतिशत बटै । ओ कञ्चनपुर जिल्ला २०७९ भदौ २३ गते साक्षर जिल्ला घोषणा हुइल रहे । यहाँ १५–६० बर्षसमके कुल जनसंख्या ३ लाख ५० हजार ९८८ रहलमे साक्षर ३ लाख ३७ हजार ४३७ जाने ९६.२१ प्रतिशत रहल बटै । सुदूरपश्चिम प्रदेशमे यहाँ १५–६० बर्षसमके कुल जनसंख्या १६ लाख ८८ हजार ३४ रहलमे साक्षर १६ लाख २३ हजार ७९१ जने ९६.१९ प्रतिशत रहल शिक्षा विकास निर्देशनालय सुदूरपश्चिम एवं साक्षरता अभियान प्रदेश समन्वय समिति सुदूरपश्चिम प्रदेशके महानिर्देशक दुर्गा दत्त विष्ट बटैलै ।
नेपाल सरकार, शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयसे साक्षरताके हिसाबसे १५ से ६० वर्ष मध्येके ९५ प्रतिशत जनसंख्या साक्षर मन्ना अवधारणा वमोजिम कौनो व्यक्ति मापदण्डके आधारमे साक्षरताके मूल्याङ्कन करेबेर कम्तीमे ५० प्रतिशत सक्षमता हासिल करेसेक्ना व्यक्तिहे साक्षरताके प्रमाणपत्र डेना व्यवस्था करले बा ।
जौन यी मापदण्डहे आधार मन्ले बा । राष्ट्रभाषा वा मातृभाषाका वर्ण, अक्षरके पढाइ ओ लेखाइ करेसेक्ना, नेपाली वा मातृभाषामे लिखल मूल्यसूची ओ बीलके पढाइ करेसेक्ना, आपन ओ परिवारके सदस्यके नाम, उमेर लिखाइ ओ पढाइ करेसेक्ना, मोवाइल ओ क्यालकुलेटरके अङ्क ओ अक्षर चिन्हके प्रयोग करेसेक्ना, शुन्यसे ९ समके अङ्क अक्षर लिखे सेक्ना, १ से १०० सम गणना करे सेक्ना, लेनदेनके हरहिसाव धारे सेक्ना, सरल चित्र, पोस्टर, साइनबोर्ड ओ ट्राफिक सङ्केत पढाइ, बुझाइ सेक्ना, सामुदायिक कार्यक्रममे अपन विचारसहित सक्रिय सहभागिता देखाई सेक्ना, घडी हेरके समय बटाई सेक्ना, भित्तेपात्रो हेरके तिथिमिति बटाई सेक्ना, बैक भौचर भराइ ओ चेक काटे सेक्ना करके १३ ठो मापदण्ड डेहल बा । उ मापदण्ड संयुक्त राष्ट्र संघके शिक्षा तथा संस्कृतिक सम्पदा हेर्ना निकाय (यूनिस्कों) के मापदण्ड बमोजिम रहल बा ।
सुदूरपश्चिम प्रदेशमे ९ जिल्ला. १ उपमहानगरपालिका, ३३ नगरपालिका ओ ५४ गाउँपालिका समेत ८८ ठो स्थानीय तह रहल बा । नेपालके कुल क्षेत्रफल मध्ये १३.२७ प्रतिशत क्षेत्रफल यी प्रदेश ओगटले बा ।
नेपाल सरकारके साक्षर नेपाल वर्ष २०७६ अवधारणा पत्र वमोजिम साक्षर वडा, स्थानीय तह, जिल्ला ओ प्रदेश साक्षर घोषणा कैना नीति अनुरुप साक्षर जिल्ला घोषणा कैना पहिल जिल्ला सिन्धुपाल्चोक हो जौन २०७१ साल अपाढ २ गते घोषणा करल हो कलेसे सुदूरपश्चिम प्रदेशमे पहिल साक्षर घोषणा कैना जिल्ला दार्चुला हो । जौन २०७२ पुस १५ गते साक्षर जिल्ला घोषणा करल हो । हाल सम ६६ ठो जिल्ला साक्षर घोषणा हुसेकल बटै ।

हालसम्म नेपालके ७ ठो प्रदेश मध्ये ३ ठो प्रदेश बाग्मती गण्डकी ओ कोशी प्रदेश साक्षर ओ चौठामे सुदूरपश्चिम प्रदेश घोषणा विफेक रोज घोषणा हुइल बा ।
कार्यक्रमके प्रमुख अतिथि रहल मुख्यमन्त्री कमलबहादुर शाह विश्व अब्बे सूचना, प्रविधि ओ वैज्ञानिक युगमे प्रवेश करसेकल ओरसे उहे अनुसारके शिक्षा लागु करेपर्नामे जोड डेलै । उहाँ सुदूरपश्चिमके शैक्षिक स्थिति उजागर करेक लाग प्रदेश सरकार लागी परल बटैलै ।
उहाँ कहलै, ‘मुलुकके अवस्था परिस्थिति यी सक्कु चिजहे हेरेबेर आज जौन ठाउँमे पुगल बटी उहीहे उपलब्धीके रुपमे लेहे परी । विश्व जौन मेरिक आघे बह्रटा उहीहे हम्रे पच्छयाई सेकटी की नै उहीहे मनन कैना जरुरी बा । हमार कमी कम्जोरी का का हो पहिचान कैही परी ।
साक्षर प्रदेश घोषणा करेबेर आब हम्रे एक ठो प्रण करेपर्ना बाm मुख्यमन्त्री शाह कहलै, ‘सक्कु क्षेत्रमे हम्रे विश्यसे प्रतिष्पर्धामे बटी की लग्गे बटी । की संगसंगे बटी कना सन्देश देहक लाग उठना जरुरी बा । हमार कार्यक्रम नीति ओस्टे निर्माण करे पर्ना जरुरी बा ।
सामाजिक विकास मन्त्री मेघराज खडकाके अध्यक्षतामे हुइल कार्यक्रममे पूर्व मुख्यमन्त्री राजेन्द्र रावल, प्रमुख प्रतिपक्ष दलके नेता खगराज भट्ट, सामाजिक विकास मन्त्रालयके राज्यमन्त्री सरस्वती खडका, प्रदेशमे मुख्य सचिव डा. कमलबहादुर पोख्रेल, शिक्षा तथा मानव स्रोत विकास केन्द्रके महानिर्देशक हरि प्रसाद निरौला, शिक्षा विकास इकाई समन्वय समिति कञ्चनपुरके उपसचिव लक्ष्मण गिरी लगायत मन्तव्य राखल रहिट ।

कार्यक्रममे स्वागत मन्तव्य सामाजिक विकास मन्त्रालयके सचिव डा. हेमराज रेग्मी स्वागत मन्तव्य राखल रहिट । कार्यक्रममे प्रदेशके मन्त्री, राज्यमन्त्री, प्रदेश सभा सदस्य, जिल्ला समन्वय समितिके प्रमुखहुक्रे, प्रमुख सचिव, मन्त्रालय तथा आयोगके सचिव, प्रमुख जिल्ला अधिकारी, नगरपालिका ओ गाउँपालिका महासंघके प्रमुख तथा प्रतिनिधी, राजनीतिक दलके प्रमुख तथा प्रतिनिधी, शिक्षा विकास तथा समन्वय इकाइ, सामाजिक विकास कार्यालयके प्रमुख, नेपाल शिक्षक महासंघके प्रमुख तथा प्रतिनिधी, नेपाल पत्रकार महासंघके अध्यक्ष, सामाजिक विकास मन्त्रालय, शिक्षा विकास निर्देशनालय लगायत सामुदायिक सिकाइ केन्द्र, गैरसरकारी संघ संस्थाके प्रमुख तथा प्रतिनिधि, सिडिसि डोटी ओ वल्र्डभिजनके प्रमुखहुकनके सहभागिता रहे ।
साक्षरता घोषणामे महत्वपूर्व योगदान पुगाइल कहटी सिडिसि डोटी ओ वल्र्डभिजनहे सम्मान पत्र ओ सुदूरपश्चि प्रदेशके नौ जिल्लाके शिक्षा विकास तथा समन्वय इकाई प्रशंसापत्र प्रदान कैगिल बा । उहे अवसरमे सर्वोदय माविके विद्यार्थी स्वागत तथा थारु नाँच डेखाइल रहिट ।
