सुदूरपश्चिममे ३७ सय २३ एचआइभी संक्रमित
आर्थिक बर्ष २०८०÷०८१ सालमे २१४ लौव संक्रमित ठप्लै
पहुरा समाचारदाता
धनगढी, १६ अगहन । सुदूरपश्चिम प्रदेशमे हालसम ३ हजार ७ सय २३ जाने एचआइभी संक्रमितहुक्रे एआरटी उपचार करैटी रहल बटै ।
३७औं विश्व एडस दिवसके अवसरमे सुदूरपश्चिम प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालय, स्वास्थ्य कार्यालय, स्वास्थ्य प्रवद्र्धन केन्द्र, धनगढी उपमहानगरपालिका स्वास्थ्य शाखाके संयूक्त आयोजनामे शनिच्चरके रोज हुइल पत्रकार सम्मेलनमे सुदूरपश्चिम प्रदेशके नौ जिल्लाके ३ हजार ७ सय २३ जाने एचआइभी संक्रमितहुक्रे एआरटी उपचार करैटी रहल जनागिल बा ।
आर्थिक बर्ष २०८०÷०८१ सालमे २१४ जाने लौवा एचआइभी संक्रमित फेला परल बटै । निर्देशनालयके अनुसार बाजुराके ६२, बझांगके ९१, दार्चुलाके ४५, बैतडीके १२८, डडेल्धुराके ११५, डोटीके ४९३ संक्रमितसे हाल उपचार करैटी रहल बटै । ओस्टेक करके, अछामके ५८४, कैलालीके एक हजार ७४५ ओ कञ्चनपुरो ४६० जाने संक्रमित एआरटी उपचार करैटी रहल बटै । यी प्रदेशमे १७ ठाउँसे एआरटी उपचार सेवा उपलब्ध रहल जनागिल बा ।
एचआइभी एड्स सङ्क्रमण दर ढेर घटलेसेफे सुदूरपश्चिम प्रदेशमे अभिनफे अनुमानित चार हजार २६५ जाने एड्स सङक्रमित रहल अनुमान करल बा ।
गैल आर्थिक वर्ष २०८०÷८१ सम उ सङ्ख्यामे एड्स सङ्क्रमित रहल अनुमान करल प्रादेशिक स्वास्थ्य निर्देशनालय जनैले बा । अनुमानित सङ्क्रमितमध्ये चार हजार नौ जना पत्ता लागल पत्रकार सम्मेलनमे जनाइल रहे । पत्ता लागल सङ्क्रमितमध्ये तीन हजार ७२३ जाने उपचारमे बटै । उपचार करैटी रहल मन्से एक हजार ९२० जहनमे रोग सर्ना भाइरल लोड कम हुइल निर्देशनालयके एचआइभी स्रोत व्यक्ति मनोज ओझा बटैलै ।
उहाँके अनुसार गैल आर्थिक वर्षमे पुरुष १२९, महिला ५ ओ यौनिक अल्पसङ्ख्यक चार करके २१ नयाँ सङ्क्रमित पत्ता लागल बटै । नयाँ पत्ता लागलमे २१४ जाने उपचारमे दर्ता हुइल बटै । नयाँ पत्ता लागल सङ्ख्या अघिल्का आर्थिक वर्षसे कम रहल निर्देशनालय जानकारी डेले बा । गैल आर्थिक वर्षमे सुदूरपश्चिमके ६४ सङ्क्रमितसे एड्सके कारण ज्यान गुमैले बटै ।
यी प्रदेशमे पछिल्का दुई तीन वर्षयहोर नयाँ एचआइभी सङ्क्रमित थप्ना सङ्ख्या स्थिर रहल निर्देशनालय जानकारी डेले बा । फेला परल सङ्क्रमितहे नियमित उपचारमे ल्यानल ओ एआरटी सेवाके कारण सङ्क्रण दर घटल ओझा बटैलै । अब्बे एआरटी औषधि ढेर मजा आइल उल्लेख करटी नियमित एआरटी खैलेसे सङ्क्रमितसे एचआइभी सर्ना दर (भाइरल लोड) ९० प्रतिशत कम हुइना करल बताइल बा ।
दिगो विकास लक्ष्य अनुसार नेपालमे सन २०३० सम एचआइभी सङ्क्रमणके महामारी दर शून्यमे झर्ना लक्ष्य लेहल बा । यी लक्ष्य महत्वकांक्षी जैसिन लग्लेसेफे असम्भव नैरहल स्वास्थ्य निर्देशक डा. खगेन्द्र बम बटैलै । सक्कुहुनके सहयोगमे लक्ष्यहे पूरा करे सेक्ना उहाँके कहाई रहे ।
स्वास्थ्य कार्यालय कैलालीके निमित्त प्रमुख गौरी जोशी एड्सफे मधुमेह जस्टे सामान्य रोग रहल बटैली । नियमित उपचार करैना सङ्क्रमितहुक्रे सामान्य जीवन बाँच्न करल उहाँ उल्लेख करली ।
स्वास्थ्य प्रवद्र्धन केन्दके प्रमुख हेमराज खडका एचआइभी रोगफे सामाजिक रोग जस्टे हुइल बटैलै । उहाँ एचआइभी संक्रमितहुकनके अधिकार सुनिश्चित कैना जरुरी रहल बटैलै ।
नेपाल पत्रकार महासंघ कैलालीके अध्यक्ष हिमालय जोशी एचआइभी संक्रमित पीडा ओ जनचेतना फैलैना मेरके कलम चलैना आग्रह करलै ।
विश्वमे सन् १९८९ मे पहिल एच आइ. भी. संक्रमित रिपोर्ट हुइलथेनसे सन् २०२३ के अन्त्यसम ८ करोड ८४ लाख व्यक्ति एच आइ. भी. संक्रमित हुसेकल बटै । ओस्टेक करके ४ करोड २३ लाख व्यक्तिहुकनके एडसके कारण मृत्यु हुइल बा ।
नेपालमे एच आइ. भी. तथा यौन रोग रोकथाम ओ प्रतिक्रियाके लाग बि. स. २०४९ सालमे राष्ट्रिय एड्स तथा यौन रोग नियन्त्रण केन्द्रके स्थापना हुइल रहे । सन् २०२३ के अन्त्यसम नेपालमे ३० हजार ३ सय व्यक्तिमे सक्रमण हुइल अनुमान बा, जौन बयस्क जनसख्याके ११ प्रतिशत संक्रमण (प्रिभेलेन्स दर) हो ।
विश्वमे एच आइ. भी. तथा एडसके अवस्था विश्वमे सन् २०२३ के अन्त्य सम ३ करोड ९९ लाख संक्रमित रहल बा । सन् २०२३ मे १३ लाख व्यक्तिमे नयाँ संक्रमण ओ ६ लाख ३० हजार व्यक्तिके मृत्यु एडसके कारणसे हुइल बा ।
सन् २०२३ सम ३ करोड ९९ लाख संक्रमित मध्ये ३ करोड ७ लाख उपचारमे रहल बटै ।
विश्व एडस महामारी अन्त्य रणनीति अन्तरगत सन् २०२५ सम जम्मा संक्रमितके ९५ प्रतिशत पत्ता लगैना, पत्ता लागल ९५प्रतिशत संक्रमितहे उपचारमे ल्यन्ना, ओ ९५ प्रतिशत उपचारमे हुइल संक्रमितके भाइरल लोड सुर्पेस हर्ना लेहल बा । नेपालमे जम्मा संक्रमितके अनुमानित संख्या ३० हजार ३ सय रहल जनागिल बा ।