थारु राष्ट्रिय दैनिक
भाषा, संस्कृति ओ समाचारमूलक पत्रिका
[ थारु सम्बत ३० माघ २६४८, बुध ]
[ वि.सं ३० माघ २०८१, बुधबार ]
[ 12 Feb 2025, Wednesday ]
‘ पाठेघरके मुखके क्यान्सर विरुद्धके एचपीभी खोप लगैना ’

कैलारीके २५ विद्यालय ओ ९ हेल्थ पोष्टमे एचपीभी खोप लगैना

पहुरा | १५ माघ २०८१, मंगलवार
कैलारीके २५ विद्यालय ओ ९ हेल्थ पोष्टमे एचपीभी खोप लगैना

पहुरा समाचारदाता
हसुलिया, १५ माघ ।
कैलाली जिल्लाके कैलारी गाउँपालिकामे माघ २२ गतेसे फागुन ६ गतेसम किशोरीहुकनहे पाठेघरके मुखके क्यान्सरविरुद्धके खोप लगैना बा ।

कैलारी गाउँपालिका स्वास्थ्य शाखाके आयोजनामे मगरके रोज कैगिल अभिमुखीकरण कार्यक्रममे उ जानकारी डेहल हो । मंगरअइना माघ २२ गतेसे फागुन ६ गतेसम १५ दिन देशव्यापी अभियानके रूपमे आघे बढाई लागल हो ।

विद्यालयमे अध्ययन कैना कक्षा ६ से १० समके छात्रा ओ विद्यालय नैजैना १० से १४ वर्ष उमेरके किशोरीनहे पाठेघरके मुखके क्यान्सर विरुद्धके एचपीभी खोप डेहे लागल स्वास्थ्य शाखाके प्रमुख नरेशकुमार चौधरी जानकारी डेलै ।
कैलारीमे २५ ठो विद्यालयमे कक्षा ६ से १० समके छात्रा ओ विद्यालय नैजैना १० से १४ वर्ष उमेरके किशोरीनहे पाठेघरके मुखके क्यान्सर विरुद्धके एचपीभी खोप लगैना ओ विद्यालय बाहेर रहल उहे उमेरके किशोरीहुकनके लाग सक्कु वडामे रहल हेल्थपोष्टमे उ खोप लगैना व्यवस्था कैना उहाँ जनैलै । कैलारीमे १ हजार नौ सय ७५ जाने किशोरीहुकनके खोप लगैना उहाँ जनैलै ।

शाखा प्रमुख चौधरी महिलामे पाठेघरके मुखके क्यान्सर चौठा मुख्य क्यान्सर रहल बटैलै । ८८ प्रतिशत पाठेघरके मुखके क्यान्सरके बिरामी ओ मृत्यु हुइना सख्या न्यून आय रहल ओ मध्यम आय रहल देशमे डेखल उहाँक कहाई बा । विश्वभर हरेक वर्ष तीन लाख ११ हजार महिला महिलाके मृत्यु क्यान्सरके कारण हुइना करल अनुमान बा । सन् २०३० सम उ सख्या चार लाख पुग्न अनुमान करल बा ।

नेपालमे हरेक वर्ष दुई हजार १६९ जाने महिलाहे पाठेघरके मुखके क्यान्सर हुइठ कना अनुमान करल उहाँ बटैलै । हरेक वर्ष एक हजार ३१३ जाने महिलाके पाठेघरके मुखके क्यान्सरहे मृत्यु हुइना करल ओ औसतमे प्रत्येक दिन चार जाने महिलाके पाठेघरके मुखके क्यान्सरके कारण मृत्यु हुइठ कना अनुमान करल बा । पाठेघरके मुखके क्यान्सरके मुख्य कारण ह्यूमन प्यापिलोमे भाइरस (एचपीभी) से सङ्क्रमण हुइना करल उहाँक कहाई बा । यी भाइरसहे सङ्क्रमित व्यक्तिसंग यौन सम्पर्कसे एक व्यक्तिसे दुसर व्यक्तिमे सर्ना उहाँ बटैलै ।

एचपीभी भाइरससे बार बार सङ्क्रमण हुके २० वर्षसम यी सङ्क्रमण रहल खण्डमे पाठेघरके मुखके क्यान्सर हुई सेक्ना उहाँक कहाई बा । पाठेघरके मुखके क्यान्सर रोकथामके पहिल उपाय एचपीभी खोप डेना रहल बटैलै । उ खोप जटरा छोट उमेरमे डेहे सेक्लेसे ओटरे ढेर प्रभावकारी हुइना उहाँक कहाई बा । टबमारे सरकारसे यी वर्ष विद्यालयमे अध्ययन कैना कक्षा ६ से १० समके छात्रा ओ विद्यालय नैजैना १० से १४ वर्ष उमेरके किशोरीनहे खोप डेहे लागल बटैलै ।

यी खोप सरकारसे निःशुल्क रूपमे डेहे लागल बटैलै । ओकर लाग भ्याक्सिन ओ खोपके लाग ग्लोबल एलायन्स (गाभी) के सहयोगमे १७ लाख ७० हजार ४०० केल खोप नेपाल आइल बा ।

क्यान्ससके रोकथामके लाग दुसर तहके उपायमे हरेक महिला पाठेघरके मुखके परीक्षण (स्क्रिनिङ) करैना ओ तृतीय तहके उपायमे पाठेघरके मुखके क्यान्सरके निदान हुइल महिलाके उपचार कैना रहल उहाँक कहाई बा ।

नेपाल सरकारसे पाठेघरके मुखके क्यान्सर रोगके निवारणके लाग कम्तीमे ९० प्रतिशत १० से १४ वर्ष उमेर भिटरके किशोरीहे एचपीभी खोप डेना लक्ष्य लेहल बा । ओस्टे ३० से ४९ वर्ष उमेर समूहके महिलाके पाठेघरके मुखके क्यान्सरके परीक्षण (स्क्रिनिङ) कैना ओ ९० प्रतिशत पाठेघरके मुखके क्यान्सर रहल महिलाके उपचार कैना लक्ष्य लेहल बा । उ लक्ष्य हासिल कैना विश्व स्वास्थ्य संगठनसे सन् २०३० सममे तीन ठो स्वास्थ्य सेवा निश्चित गन्तव्य निर्धारण करले बा । जेम्ने नेपाल सरकारसे तीनु सेवाके कभरेज कम्तीमे ९० प्रतिशत हासिल कैना लक्ष्य लेहल उहाँक कहाई बा ।

हाल विश्वके १९४ देशमध्ये १४५ देशसे उक्त खोप डेटी आइल बटै । उ भाइरसविरुद्ध सिकोलिन खोप लगाई लागल हो । उ खोप लक्षित उमेर समूह बाहेक अन्य व्यक्तिहे लगाई नइहुइना उहाँक कहाई बा । ओस्टेक गर्भवती किशोरी÷महिला, विगतमे कौनो खोप लगाईबेर गम्भीर एलर्जी ह्ुइल व्यक्ति ओ विगतमे कौनो खोप लगाईबेर एनाफाईलेक्सिस प्रतिक्रिया हुइल व्यक्तिसे लगाई नैहुइना बटैलै ।

खोप लगाइलपाछे सुई लगाइल ठाउँमे बठैना, सुवैना, लाल हुइना समस्या विल्गाई सेक्ना उहाँक कहाई बा । ओस्टेक कुहीकुहीहे जुरी अइना, मुरी बठैना, घुमरी लग्ना समस्याफे हुई सेक्ना बटैलै । मने, यी मेरिक प्रतिकूल असर कम समयसम रना ओ प्रायः करके अपनही ठिक हुइना उहाँक कहाई बा ।

नेपालमे करिब ९ वर्ष आघे चितवन ओ कास्की जिल्लामे यी खोप सेवा सञ्चालन करल रहे । उ बेला कक्षा ९ के छात्रा ओ विद्यालय नैजैना १० वर्ष उमेरके किशोरीनहे हरेक विद्यालयमे खोप केन्द्र सञ्चालन करके ६ महिनाके फरकमे दुई मात्रा लगाइल रहे ।

यी खोप सेवा देशभर विस्तार कैना योजना रहे । मने, विश्व बजारमे पर्याप्त मात्रामे खोप उपलब्ध नैहुइल तथा कोभिड–१९ महामारीसे समेत विस्तार हुई सेकल नैरहे । गैल वर्ष सातु प्रदेशके १÷१ ठो अस्पतालसे १४ वर्ष उमेरके करिब १० हजार किशोरीहे ६ महिनाके फरकमे दुई मात्रा लगाइल रहे ।

गाउँपालिका उपाध्यक्ष भगवतीकुमारी चौधरीके अध्यक्षतामे हुइल कार्यक्रममे उहाँ स्वास्थ्यप्रति संवेदनशिल हुइना जरुरी रहल बटैली । उहाँ कहली, ‘महिलाहुक्रे पाठेघर जाँच सेकटसम ६ महिना नैटे एक बरसमे अनिवार्य करे परठ । समय समयमे चेकजाँच करलेसे पाठेघरके मुखके क्यान्सरसे बाँचे सेक्जाइठ ।’

महिनावारीमे समयमे सबसे ढेर सरसफाई ध्यान डेहे पर्ना जरुरी रहलफे उहाँ बटैलै । विद्यालयमे अध्ययन कैना कक्षा ६ से १० समके छात्रा ओ विद्यालय नैजैना १० से १४ वर्ष उमेरके किशोरीनहे पाठेघरके मुखके क्यान्सर विरुद्धके एचपीभी खोप अनिवार्य रहल कहटी यी अभियानहे सफल बनाइक लाग स्वास्थ्य संस्थाके प्रमुख, विद्यालयके प्रअ, गाउँक भल्मन्साहुकनके महत्वपूर्ण योगदान रना उहाँ बटैली । अभिमुखीकरण कार्यक्रम कैलारी गाउँपालिकाके वडा अध्यक्षहुक्रे, टमान शाखाके प्रमुखहुकनके सहभागिता रहे ।

सरकारसे देशभरके करिब १७ लाख किशोरीहुकनहे पाठेघरके मुखके क्यान्सरविरुद्धके खोप लगैना हुइल बा । अइना माघ २२ गतेसे फागुन ६ गतेसम १५ दिन देशव्यापी अभियानके रूपमे आघे बढाई लागल हो ।

जनाअवजको टिप्पणीहरू