अभावसे सुरुवाट करल पेशा व्यवसायमे परिणत

एकिन्द्र तिमिल्सेना
टीकापुर, ३ भदौ । वर्षा लागलपाछे टिना उत्पादन घटल बा, बजारमे टिना अभाव बा, टिनाके मोल मूल्य बह्रल बा । कैलालीके गौरीगंगा १० भगतपुरके सीमा चौधरीके बारीमे भर यी बेला खिरा, लौका, बोँरा, भिण्डी, लटरम्म फरल बटै तीन ठो प्लाष्टिक घरभिटर भाजिक साग बह्रटी बा ।
सीमाके बारीसे अब्बे ५५ रुप्या किलो खिरा,४० रुप्या किलो लौका, ८० रुपियाँ किलो बोँरी, १०० रुप्या किलो भिण्डी थोकमे बिक्री हुइटी रहल बा । दैनिक तीन हजार ५०० बराबरके टिना उत्पादन हुसेकल बा । अइना हप्ता दोब्बरसे ढेर उत्पादन हुई ।
२० दिनमे खाई मिल्न करके तीन ठो प्लाष्टिक घरमे साग बाह्रटा । अब्बे फरटी रहल टिना ओ साग बेचके सावन ओ भदौमे सात कठ्ठामे लगाइल टिनासे लाख कमाइ हुइना आशमे बटै ।
अभावसे शुरु हुइल व्यवसाय
वि.सं. २०६४ सालमे भोज करल सीमाके उहे वर्ष घर फुटलै ससुरुवाके निधन हुइल आर्थिक अवस्था कमजोर रहे । एक्के चो खर्चके भारी झटका लागलपाछे दैनिक खर्च धन्नाफे कठिन हुइल रहे ।
‘का का करु कैसिक करु हुइल । आयआर्जनके कुछ डगर नैहुइलपाछे एक कठ्ठा जग्गामे टिना लगाई लागगिल । टमाटर, खिरा, मिर्चा लगैनु ओटरा हुरकैनाफे कठिन हुइल । फरलपाछे बेच्न कठिन लागल’ सीमा कहठी ‘मूल्य कटरा कना पत्ता नैरहे । कैसिक लैजैना कना समस्या रहे, साइकल टे रहे टिना लैजैना भाँरा नैहुइलपाछे घरमे काठके क्रेट बनाके ओम्ने टिना लेके बजार जाउँ ।’
सीमा साइकल ओ मोटरसाइकलमे १३ वर्ष टिना बेच्ली । मोटरसाइकल किन्ली, पम्पसेट लगायतके कृषि ओजार किन्ली, घर खर्च चलल, चार कोठे पक्की घर बनल मने ५०० कमाइ हुइलपाछे प्लाष्टिकको क्रेट किनल दिन ओ २५० रुप्याके टिना बिकल दिन कबु बिर्से नैसेकल बटैठी ।
सामुदायिक स्वास्थ्य चिकित्सा (अहेव) पह्रल सीमाके गोसिया फिर्तुराम गाउँमे मेडिकल खोल्ले रहिट । गाउँमे सेवा लेना कम अइना ओ आइलफे नगदसे उधार लेना ढेर हुइल । घाटामे एक दशक चलल मेडिकल २०७७ सालमे कोभिडके महामारी आइलपाछे चले नैसेक्ना करके डुबल सीमाके टिनाके बजार बह्रल । ओकरपाछे सीमाके गोसिया सात कठ्ठा अपन ओ १२ कठ्ठा जग्गा भाडामे लेके टिना खेती करटी रहल बटै । दुनु जाने व्यवसायिक टिना खेतीमे लागलपाछे कमाइसे तीन ठो प्लाष्टिक घर बनैले बटै । सात कोठाके दुसर पक्की घर निर्माणके अन्तिम चरणमे बा । गोसिया गोसिनीयाके दैनिकी बारीके काम ओ टिना बिक्रीमे बिटटी रहल बा ।
उद्यमशील किसानहे संस्थाकेफे सहयोग

पछिल्का समय भगतपुर गाउँके अन्य किसानफे टिना खेतीओर आकर्षित हुइटी रहल बटै । परम्परागत रुपमे खेती कैना किसानहे व्यवसायिक बनैना दिगो विकास समाजसे सहयोगफे करटी रहल बा । संस्थासे समूहहे सहयोग कैना कहलपाछे भगतपुर गाउँमे टिना खेती कैना मिलिजुली कृषक समूह गठन हुइल बा ।
१९ जाने सम्मिलित समूहहे दिगो विकास समाजसे तीन लाख डेहल बा । समूहसे डेढ लाख थपके पाँच लाखके टिना एम्वुलेन्स (पेट्रोल रिक्सा) किन्ले बा । टिना एम्वुलेन्सके चालकफे सीमाके गोसिया हुइट । संस्थासे सीमाहे थप तीन ठो प्लाष्टिक घर डेले बा । अन्य किसानहेफे तालिम, पोलिहाउस, कृषि औजार डेले बा । छ कठ्ठा जग्गामे टिना खेती कैना हुइल दुसर किसान शिवचरण चौधरी सीमाके परिवार टिना खेतीमे अब्बल हुइल ओ पछिल्का बार भगतपुरके और किसान टिना खेतीमे आकर्षित हुइटी रहल बटैठै ।
गौरीगङ्गा नगरपालिकाके प्राविधिक सहायक विनोद चौधरी भगतपुरमे उत्पादन हुइल टिना बाह्रै महिना नगरके मसुरिया, बडैपुर, चौमाला बजार ओ छिमेकी पालिकाके बजारमे आपूर्ति हुइटी रहल बटैठै । उहाँ कहठै, ‘टिनाके लाग योग्य जमिन ओ उद्यमी किसान हुइल ओरसे मजै बा यम्ने संस्थाके सहयोगसे व्यवसायिक बन्न टेवा पुगल बा । पालिकासे वहाँ सहयोग करे परल नैहो ।’
