थारु राष्ट्रिय दैनिक
भाषा, संस्कृति ओ समाचारमूलक पत्रिका
[ थारु सम्बत १४ बैशाख २६४९, अत्वार ]
[ वि.सं १४ बैशाख २०८२, आईतवार ]
[ 27 Apr 2025, Sunday ]

सुदूरपश्चिममे २ हजार ४९ जनहनमे डेंगु

पहुरा | ११ पुष २०८०, बुधबार
सुदूरपश्चिममे २ हजार ४९ जनहनमे डेंगु

जार महिना आधा हुइल मने अभिन डेंगु रोग संक्रमण डेख परटी

पहुरा समाचारदाता
धनगढी, ११ पुस ।
सुदूरपश्चिम प्रदेशमे डेंगुरोग संक्रमित २ हजार ४९ जाने पुगल बटै । सुदूरपश्चिम प्रदेश सामाजिक विकास मन्त्रालय स्वास्थ्य निर्देशनालय दिपायलसे सार्वजनिक करल दैनिक रिपोर्ट अनुसार सोम्मारसम यी सन २०२३ के जनवरीसे डिसेम्बर महिनाके अब्बेसम प्रदेशमे २०४९ जाने डेंगु रोग संक्रमित पुगल जनागिल बा ।

सुदूरपश्चिम प्रदेश सामाजिक विकास मन्त्रालय स्वास्थ्य महाशाखा प्रमुख नरेन्द्रसिंह कार्की प्रदेशमे कैलाली जिल्लासे सबसे जोखिममे रहल बटैलै । कैलालीमे अब्बेसम संक्रमितके संख्या ९ सय ९४ पुगल बा । कलेसे यी जिल्लामे अक्टुवर महिनामे सबसे ढेर जोखिम बह्रल डेखल उहाँ जनैलै । अक्टुवर महिना सबसे ढेर ३३० जाने संक्रमित डेखल रहिट । ओस्टेक करके सेप्टेम्बर महिनामे ३०९ जाने रहिट कलेसे अगस्तमे २१३ जाने पुगल डेंगुरोगके संक्रमण डेखल महाशाखा प्रमुख कार्की बटैलै । सुदूरपश्चिम पश्चिम प्रदेश यी रोगके कारण तीन ज्यान गुमाइलफे उहाँ बटैलै । ओस्टेक कञ्चनपुर जिल्लाफे संक्रमणके दृष्टिसे दुसरा स्थानमे डेखल बा । यहाँ डिसेम्बर महिनाके अब्बेसम ३०७ जनहनमे डेंगुरोगके संक्रमण डेखल बा ।

सुदूरपश्चिम प्रदेशके पहाडी जिल्ला दार्चुलामे डेंगुरोग संक्रमित संख्या २६७ डेखल बा । प्रदेशके सात ठो पहाडी जिल्ला मन्से सबसे ढेर जोखिम यिहे जिल्लामे रहल । यी जिल्लामे सन २०२३ के जनवरीसे अक्टुवर महिनासम उच्च जोखिममे डेखल रहे । यहाँ सबसे ढेर मार्च महिनामे ११७ जाने संक्रमित डेखल रहिट । गैल महिना नोभेम्बरमे ४ ठो यी महिनासे १ जनहनमे डेंगुरोग संक्रमण डेखल सुदूरपश्चिम प्रदेश सामाजिक विकास मन्त्रालय स्वास्थ्य निर्देशनालय दिपायल जनैले बा ।

जार महिना सुरु हुइलेसेफे प्रदेशके कैलाली जिल्लामे अभिन डेंगु रोग संक्रमण डेखा परटी रहल निर्देशनालय जनैले बा । कैलालीमे डिसेम्बर महिनामे १३ जाने संक्रमित डेखल बटै । ओस्टेक कञ्चनपुरमे ४ जाने डेखा परल बटै । तराई जिल्लाके तुल्नामे पहाडमे जार ढेर रहल मने प्रदेशके पहाडी जिल्लामेफे अभिन डेंगु रोग डेखा परटी रहल ओरसे सचेत हुइना आवश्यक रहल मन्त्रालयके महाशाखा प्रमुख कार्की बटैलै । उहाँ कहलै, डिसेम्बर अर्थात पुस १० गतेसम पहाडी जिल्लाके बाजुरामे ३ ओ दार्चुलामे एक जनहनमे संक्रमण डेखा परल बा ।

अब्बेसम कैलालीमे ९९४ जाने, कञ्चनपुर ३०७, दार्चुला २६७, अछाम १७२, बाजुरा ९३, बझाङ ७२, बैतडी ५४, डडेल्धुरा ५० ओ डोटीमे ४० जनहनमे डेंगुरोग डेखल बा ।

जार महिना आधा हुइल मने अभिनसमफे डेंगु रोग संक्रमण डेखल कारण यी रोगसे बच्ना सचेत हुइना निर्देशनालय आग्रह करले बा । डेंगु मच्छरके कटाईसे सर्ना रोग हो । यी रोग एडिस एजिप्टाई जातके पोथी मच्छरके कटाईसे सर्ना रोग हो । यी मच्छर ग्रामीण क्षेत्रके तुलनामे शहरी क्षेत्रमे ज्यादा पैठै ।

भाइरससे लग्ना डेंगु रोग रोकथामके एक ठो केल भरपर्दो उपाय डेंगु सर्ना मच्छरके लार्भा खोज ओ नष्ट अभियान रहल जनाइल बा । यकर साथे, घर वरपर पानी जमे नइडेनाके साथे बट्टा, गमला, टायर, प्लाष्टिकके डब्बा, ड्रमलगायतमे जमल पानी बेला–बेला फेक्ना आवश्यक रहल निर्देशनालय जनैले बा ।

पानी जम्ना ठाउँमे टीनके डब्बा, रंगके खाली डब्बा, थोत्रो टायर, अलकत्रा वा मट्टितेलके खाली ड्रम, फुलदानी, गमला, पानीके ट्ंयाकी आदिमे यी अण्डा पारठ । सहरी क्षेत्रमे यैसिन वस्तु पर्याप्तमात्रामे रहल ओरसेफे यी मच्छर सहरमे ढेर हुइना करठ ।

नेपालमे सन् २००४ मे पहिल चो चितवन जिल्लामे विदेशी नागरिकमे डेंगु रोग पाइल रहे । सन् २००६ मे पहिल चो नेपालमे डेंगु रोग प्रकोपके रुपमे देखा परल रहे । नेपालमे वि.सं. २०६१ सालसे डेंगु रोग विल्गैना सुरु पश्यात प्रत्येक वर्ष यी रोग कब महामारीके रुपमे टे कबु छिटफुट रुपमे डेखा पर्ना करल बा ।

२०२२ मे ५४ हजार ७८४ जनहनमे (२०७९ साल वैशाख महिनासे डेंगु रोगके विरामीके संख्यामे वृद्धि हुके भदौ कुवाँर कार्तिक हुइटी पुसमहिना सम देशभर झन्डै ५५ हजार से ढेर संक्रमण हुके ८८ जानेक मृत्यु हुइल बा । उ अवधीमे सुदुरपश्चिम प्रदेशमेफे डेंगु ढेर देखा परल रहे । कैलाली जिल्लामे ४३२ जनहनमे डेंगु रोग देखा परल रहे । ओ ३ जानेक मृत्युफे हुइल बा । कैलाली आर्थिक वर्ष २०७६–७७ मे ४१, २०७७–७८ मे १०१ ओ २०७८–७९ मे १९८ जनहनमे डेगु पुष्टि हुइल रहे ।

डेंगु एडिस एजेप्टाई ओ एडिस एल्वौपेक्टस नामक मच्छरके कटाईसे हुइना तीव्र भाइरल संक्रमण हो । यी भाइरस डेंगु १, डेंगु २, डेंगु ३ ओ डेंगु ४ करके चार मेरिक रहठै । एडिज मच्छर करिया रंगके रहठै, जेम्ने उज्जर थोप्लाफे विल्गाइठ । यी मच्छर विशेष करके दुपहर कटना करठै ।

औलो उत्पन्न कैना मच्छर फोहर पानीमे पैना हुइलेसेफे डेंगु सर्ना मच्छर टमान दिनसे हलचल नइहुइल स्वच्छ पानीमे अण्डा परठै । डेंगु रोग क्लासिक डेंगु, हेमोरेजिक ओ साक सिन्ड्रोम करके तीन मेरिक रहठै । क्लासिक डेंगु सामान्य प्रकारके डेंगु हो । यी अपनही निको हुइठ, मृत्युके सम्भावना कम रहठ । मने यदि कौनो व्यक्तिहे डेंगु हेमोरेजिक ज्वरो वा डेंगु साक सिन्ड्रोम हुइल बा कलेसे यकर उचित मेरिक उपचार नइकरलेसे मृत्यु हुई सेकठ ।

जुरी घटैना सिटामोल खाई परठ ओ प्रशस्त झोल पदार्थ खाई परठ । मने जुरी घटैना कहिके एस्पीरीन तथा आईबुप्रोफेन भर खाई नइपरठ ।

डेंगु जुरी विरुद्धके खोप तथा खास उपचार समेत नइहरल ओरसे मच्छरके कटार्ईसे बच्न यी रोगके बचावटके मुख्य उपाय हो ।

जनाअवजको टिप्पणीहरू